1-мавзу. Фаннинг предмети, мазмун ва моҳияти

Birinchi xalqaro kongressdan 60 yil o‘tganidan keyin – 1913 yil 31 dekabrda Bryusselda 29 ta davlat vakillari ishtirokida Bryussel tovar nomenklaturasi (keyingi matnlarda BTN) qabul qilindi (1-jadval).

Bryussel tovar nomenklaturasining tuzilishi

Bo‘lim	Bo‘lim nomi	Tovar pozitsiyalar soni
I	Tirik hayvonlar	7
II	Oziq-ovqat tovarlari va ichimliklar	42
III	Xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar	49
IY	Tayyor buyumlar	34
Y	Oltin va kumushlar, ishlov berilmagan oltin va kumush tangalar	4

1-jadval

Birinchi BTN - 5 ta bo‘lim, 186 ta tovar pozitsiyasidan iborat edi. Bu BTN barcha davlatlarning manfaatlarini himoya qilmaganligi va unga barcha tovarlar to‘liq kiritilmaganligi sababli ko‘pgina davlatlar tomonidan qabul qilinmadi hamda yangi tovarlar nomenklaturasini ishlab chiqish borasida ishlar davom etdi. 1938 yilda yangi tovar nomenklaturasi – Xalqaro savdo statistikasi uchun tovarlarni qisqartirilgan ro‘yxati e’lon qilindi (2-jadval). Bu nomenklaturada tovarlarni tasniflash tovar turi va tovar nimadan tayyorlanganligi asos qilib olindi. Tovarlarning vazifasi faqat ayrim holatlardagina inobatga olingan. Bu nomenklatura 17 bo‘lim, 50 guruh va 456 tovar pozitsiyasidan iborat edi.

Bo‘lim	Bo‘lim nomi	Tovar guruhlar soni
I	Oziq-ovqatlar, ichimliklar, tamaki	13
II	Yog‘ va sariyog‘, o‘simlik va hayvondan olingan mahsulotlar	2
III	Kimyo va kimyo mahsulotlari	4
IY	Kauchuk	1
Y	Yog‘och materiallari, idish qopqoqlari	1
YI	Qog‘oz	1
YII	Teri, charm va uning mahsulotlari	3
YIII	To‘qimachilik mahsulotlari	4
IX	Kiyim-kechak va ichki kiyimlar	4
X	Yonilg‘i, moylash materiallari va shunga o‘xshash tovarlar	1
XI	Metallmaslar, minerallar va uning buyumlari	4
XII	Qimmatbaho metallar va toshlar, jemchug va uning buyumlari	1
XIII	Qora va rangli metallar va uning buyumlari	4
XIY	Mashina, apparatlar va uning buyumlari, transport vositalari	3
XY	Boshqa tovarlar	2
XYI	Reimport tovarlari va maxsus ob’ekt tovarlari	1
XYII	Ishlov berilmagan oltin va kumush tangalari	1