1-Mаvzu. Kirish. Fanning vazifasi, maqsadi. Kimyoning asosiy qonunlari. Reja

Materiyaning holati.

Materiya uch fizikaviy holatlarda bo‘lishi mumkin – qattiq, suyuq va gazsimon.

Holatlarni aniqlash. Makroskopik darajada materiyaning har bir holati zarrachalar kolbani qanday yo‘l bilan to‘ldirishi bilan belgilanadi (1.2 rasm).

●Qattiq holat – zarrachalar kolbaning ko‘rinishini qabul qilmaydi.

● Suyuq holat – zarrachalar kolbaning ko‘rinishini qabul qiladi, ya’ni suyuqlik kolbada faqat yuqori sirtga ega.

● Gazsimon holat – gaz ham kolbaning ko‘rinishini oladi, lekin uning butun hajmini egallaydi va hech qanday sirtga ega emas.

Atom darajasida har bir agregat holat zarrachalarning nisbiy joylashishi bilan belgilanadi:

● qattiq holatda zarrachalar regulyar fazoviy panjarada bir-biriga juda yaqin joylashgan;

● suyuq holatda ham zarrachalar bir-biriga yaqin joylashgan, lekin ular bir-biriga nisbatan tartibsiz harakatlanadi;

● gaz holatida zarrachalar bir-biridan uzoq masofalarda bo‘lib, idishning butun hajmi bo‘yicha tartibsiz harakatlanadi.

1.2 rasm

Qattiq – zarrachalar bir-biriga yaqin va ma’lum ko‘rinish kuzatiladi

Suyuq – zarrachalar bir-biriga yaqin, ammo ularning holati tartibsiz

Gaz – zarrachalar bir-biridan uzoqlashgan, harakat xaotik