Таърифлаш қоидалари: 1. Таърифлаш тенг ҳажмли бўлиши керак. Бунинг учун аниқланувчи ва аниқловчи тушунчалар ҳажм жиҳатидан тенг бўлиши керак. 2. Таърифлаш аниқ бўлиши керак. бунинг учун образли иборалар, мазмуни ноаниқ сўзлар ишлатилмаслиги лозим. 3. Таърифлашда айлана ҳосил бўлмаслиги керак. бу қоида бузилганда таъриф бериш учун аниқланувчи тушунчага мурожаат этиб, таърифда айланага йўл қўйилган бўлади. шу қоида бузилса тавтология деб аталувчи хато ҳосил бўлади. бунда аниқланувчи тушунчадан унинг мазмунини очиш учун фойдаланилган бўлади. масалан, “жиноятчи – жиноят содир этган киши” десак тавтологияга йўл қўйилган бўлади. 4. Таърифлаш иложи борича инкор шаклда бўлмаслиги керак. 1. Ҳукмнинг умумий мантиқий - ҲУКМ . САВОЛ. НОРМА (МЕЪЁРИЙ ҚОИДА)
Ҳукмлар тушунчаларнинг боғланиш усулидир - Масалан, “Ҳакимов−терговчи” ҳукмида “Ҳакимов” ва “терговчи” тушунчаларини боғлаб, аниқ шахс ва унинг белгиси ўртасидаги боғлиқликни аниқлаяпмиз.
- “Али - Валининг акаси” ҳукмида икки шахс ўртасидаги қариндошлик муносабатлари акс эттирилмоқда.
Боғлиқлик ва муносабатлар ҳукмларда тасдиқ ёки инкор шаклида ифодаланади. - Боғлиқлик ва муносабатлар ҳукмларда тасдиқ ёки инкор шаклида ифодаланади.
- Ҳар қандай ҳукм чин ёки хато бўлиши мумкин.
- Ҳукм (мулоҳаза) - предметлар ўртасидаги, предметлар билан уларнинг белгилари ўртасидаги боғланиш ва муносабатларни инкор ёки тасдиқ шаклида акс эттирувчи тафаккур шаклидир.
Ҳукмнинг тилдаги ифодаси гапдир. - Ҳукмнинг тилдаги ифодаси гапдир.
- Ҳукмлар дарак гаплар орқали ифода қилинади.
- Ҳукм ва гаплар ўзларининг таркибига кўра фарқ қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
