1-мавзу. Мантиқнинг предмети ва аҳамияти. Асосий тафаккур қонунлари

Оддий ҳукмларда терминлар ҳажми

Ҳукм турлари Термин- лар	А	Е	I	О
S	+	+	-	-
Р	±	+	±	+

Оддий ҳукмлар ўртасидаги муносабатлар

• Мазкур чизма-оддий ҳукмлар ўртасидаги муносабатларни ифодаловчи “мантиқий квадрат” номини олган

• Қуйи қарама-қаршилик субконтрар

• Қарама-қаршилик
• контрар

• Бўйсуниш

• А

• O

• I

• Зидлик
• контрадиктор

• Е

Оддий ҳукмлар ўртасида қуйидаги муносабатлар бўлиши мумкин:

• Зидлик муносабати (контрадиктор) –
• умумий тасдиқ ва жузъий инкор (А – О), ҳамда умумий инкор ва жузъий тасдиқ ҳукмлар (Е – I ) ўртасида бўлади.
• Масалан, А. “Ўзбекистоннинг барча вилоятларида пахта етиштирилади”.
• О. “Ўзбекистоннинг баъзи вилоятларида пахта етиштирилмайди”.

Қарама-қаршилик муносабати (контрар) – умумий тасдиқ ва умумий инкор ҳукмлар (А – Е) ўртасида бўлади.

• Қарама-қаршилик муносабати (контрар) – умумий тасдиқ ва умумий инкор ҳукмлар (А – Е) ўртасида бўлади.
• Масалан, А. “Барча юристлар қонунларни яхши билади”.
• Е. “Ҳеч бир юрист қонунларни яхши билмайди”.