1-Mavzu: “Milliy g„oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. “Milliy g„oya: asosiy tushuncha va tamoyillar”
Inson va jamiyat hayotining muayyan fikrlar, g„oyalar, mafkuralar
Download 1,45 Mb. Pdf ko'rish
|
4076 MILLIY GOYA
|
3.Inson va jamiyat hayotining muayyan fikrlar, g„oyalar, mafkuralar
bilan bog„liqligi Har qanday jamiyat о„ziga xos rivojlanish yо„lini tanlar ekan, oldiga muayyan maqsad va vazifalarni qо„yadi. Zero, bu vazifalar jamiyat, davlat, xalq va millat taraqqiyoti ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy ma‟rifiy, ta‟lim-tarbiya va mafkuraviy jarayonlarning uzviy birligi asosida amalga oshadi. Inson hech qachon tashqi dunyodan, о„zini qurshab olgan olamdagi о„zgarishlar, rо„y berayotgan hodisalar, 24 voqea jarayonlardan ajralib qolgan, ularni his etmagan xolda ularning ta‟sirisiz yashay olmaydi. Xalqlar, millatlar, ijtimoiy - siyosiy kuchlar faoliyatida sodir bо„lgan turli mazmundagi hodisa va jarayonlar, ayniqsa g„oyaviy hamda mafkuraviy omillar odamlar ongi, tafakkuri va dunyoqarashiga ta‟sir etadi. Hayotda maqsadi, yuksak g„oyasi, ezgu orzu – intilishlari bо„lmagan inson va jamiyat a‟zolari tabiiy ehtiyojlar doirasi bilan chegaralanib, ma‟naviy yuksaklikka erishishi qiyin. Ayrim yovuz kuchlar ta‟sir о„tkazish orqali о„z g„arazli niyatlariga yetish maqsadida foydalanishlari mumkin. Shu sababli barcha davrlarda inson va jamiyat о„z maqsad muddoalarini ifoda etadigan manfaatiga zid bо„lgan zararli va begona g„oyalarga qarshi turadi. Har bir xalq, millat va jamiyat о„z manfaatiga xizmat qilib, uning taraqqiyotini ta‟minlashga yordam beradigan muayyan g„oyaga ehtiyoj sezadi. Binobarin, g„oya muayyan millat va xalqning maqsad- muddoalari, manfaatlari zamirida shakllanadi hamda takomillasha boradi. Milliy istiqlol g„oyasi ham millat manfaatlarini, xalqning orzu-istaklarini о„zida mujassamlashtiradi. U о„zining hayotbaxsh g„oyalari, buyuk maqsadlari bilan о„z kuch g„ayrati, aql- zakovati va hatto hayotini, buyuk g„oyalar yо„lida baxsh etishga tayyor komil insonlarni tarbiyalashga xizmat qiladi. Insoniyat tarixidan ma‟lumki, yer yuzida dastlabki odamzod paydo bо„lib, uning urug„, qabila jamoa yoki xalq sifatida shakllanishi rо„y bergan dastlabki davrlardayoq ularni birlashtirib turadigan umumiy g„oya va mafkuraga ehtiyoj tug„ilgan. Prezident I.A.Karimov ta‟kidlaganidek: «Chunki, mafkura - jamiyatda yashaydigan odamlarning hayot mazmunini, ularning intilishlarini о„zida mujassamlashtiradi». Darhaqiqat, barcha davrlarda har bir davlat, xalq, inson va jamiyatning о„ziga xos g„oyasi va mafkurasi bо„lgan. Chunki insonning, jamiyatning, xalqning о„z oldiga qо„ygan aniq maqsadi uni amalga oshirishda jamiyat ahlini birlashtiradigan, safarbarlikka undaydigan g„oyasi va mafkurasi bо„lmasa u muqarrar ravishda halokatga mahkum bо„ladi. G„oya va mafkura inson va jamiyatning о„z oldiga qо„ygan aniq maqsadi bо„lib busiz jamiyat о„z yо„lini yо„qotadi. «Maqsad degani,- deb yozgan edi Prezident I.A.Karimov, - xalqni, millatni birlashtiruvchi, yо„lga boshlovchi bamisoli bir bayroq. Bu bayroq butun О„zbekiston xalqining ruhini, g„urur- iftixorini, kerak bо„lsa qudratini, orzu-intilishlarini mujassamlashtiradigan ulug„ kuchdir. Davlatimizning, xalqimizning, el-yurtimizning maqsadi о„zining ulug„vorligi, hayotiyligi va haqqoniyligi bilan hammamizni jalb etadigan bо„lmog„i lozim. Toki bu maqsad xalqni-xalq, millatni-millat qila bilsin, qо„limizda yengilmas bir kuchga aylansin»[Karimov I.A. Milliy isstiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir -T.: «О„zbekiston», 2000, 6-bet.]. Mafkuraning hayotiyligi odamlarning, millatning, jamiyatning milliy manfaatini, orzu-intilishlarini qay darajada aks ettirishiga, ularning turmush tarzi, dunyoqarashi, tabiatiga qanchalik mos bо„lishi bilan belgilanadi. Hayot sinovlariga bardosh beradigan, odamlarning ezgu maqsad-muddoalarini ifodalaydigan, ularga ma‟naviy-ruhiy quvvat beradigan mafkurani kо„pchilik qabul qiladi. Faqat shunday holdagina u kuchli ruhiy qudratga ega bо„ladi. Shu sababli ham mafkura barcha davrlarda jamiyatni yuksak va bunyodkor maqsadlar tomon birlashtirib, jamiyat ahli о„rtasida sog„lom munosabatlarni shakllantirgan. Hamda ezgu orzular, 25 maqsad-muddaolariga erishishda ma‟naviy-ruhiy kuch-quvvat beradigan omil vazifasini bajarib kelgan. Shuning uchun ham g„oya va mafkura barcha insonlar, xalqlar, jamiyat va davlat oldida turgan muhim vazifalarni amalga oshirishda yordam beradigan, turli sohada faoliyat yuritadigan jamiyat ahlini birlashtirib, ularni umumiy maqsad sari safarbar etadigan buyuk kuchdir. Shu sababli ham insonlar, xalqlar, jamiyat hayotida mafkura muhim rol о„ynaydi. Mafkuraning hayotbaxsh kuchi, avvalo insonning jamiyatdagi о„rni va ahamiyatini qanday tushunishi va uni qanday ijtimoiy maqomda tasavvur etishiga bog„liq. Chunki, insonni ijtimoiy harakat va faoliyatga undash va shu tariqa kо„zlangan muayyan maqsad-vazifalarga erishish dunyodagi barcha ezgu mafkuralarning ma‟no-mohiyatini tashkil etadi. Shu sababli ham milliy istiqlol g„oyasining asosiy tushuncha va tamoyillari tizimida insonning jamiyatdagi о„rni bunyodkor kuch sifatida belgilangan. Istiqlolning bosh g„oyasi ham, asosiy g„oya va tushunchalari ham bunyodkorlik falsafasi bilan yо„g„rilgan. Chunki bunyodkorlik - xalqimizning eng olijanob fazilati. Prezidentimiz ta‟biri bilan aytganda, о„zbek tom ma‟noda bunyodkordir, dо„ppisida suv tashib bо„lsa ham daraxt kо„kartiradi. Darhaqiqat, mustaqillik yillarida mamlakatimizda iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy-madaniy, ma‟naviy sohalarda amalga oshirilayotgan islohotlar, erkinlashtirish jarayonlari va bunyodkorlik ishlari bunga yorqin misol bо„ladi. Download 1,45 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|