1-mavzu: Oddiy va murakkab moddalar. Kimyoning asosiy qonunlari va texnikada qo’llanilishi va ahamiyati. Molekula

Har  qanday  kimyoviy  toza  birikma  olinish  usulidan  qat’iy  nazar, 

o’zgarmas miqdoriy tarkibga ega. 

Toza suv tarkibida 11,11% vodorod va 88,89% kislorod bo’lib, suv OC da 

muzlaydi, 100C da qaynaydi. Uning 4C dagi zichligi 1000 kgm

3

 yoki 1 gsm

3 

ga 

teng. 

Bertolening o’zgaruvchan tarkibli birikmalar mavjudligi haqidagi ta’limotini 

XX  asrning  boshlarida  akademik  N.S.Kurnakov  rivojlantirdi.  U  qotishmalar  va 

eritmalarda  haqiqatan  ham  o’zgaruvchan  tarkibli  birikmalar  bo’lishini  isbot  qildi 

va ularni bertolidlar deb atadi, o’zgarmas tarkibli birikmalarni esa daltonidlar deb 

atadi. 

Tarkibning  doimiylik  qonuniga  faqat  molekula  holidagi  gaz,  suyuqlik  va 

oson  suyuqlanadigan  qattiq  moddalar  bo’ysunadi.  Atom  tuzilishga  ega  bo’lgan 

kristall moddalar va yuqori molekulyar birikmalar bo’ysunmasligi mumkin. 

Tarkibning doimiylik qonunini quyidagicha ta’riflash mumkin: