1-Mavzu: Paxta va to‘qimachilik sanoatida texnosferik omillar fani, uning mohiyati va vazifalari Reja: 1

Demografik portlash. Tibbiyot fanining yutuqlari, yashash sharoitlarining 
yaxshilanishi, qishloq xo„jalik mahsulotlari hosildorligining oshirilishi odamlar 
hayotining uzayishiga sharoit yaratadi, shu bilan birga qator hududlarda tug„ilish 
yuqoriligicha davom etmoqda. 

---

Hozirgi kunda yer aholisi soni jadallik bilan ko„payib bormoqda. 
1-jadval 
Yer aholisi sonining ortib borishi 
1804 
1927 
1960 
1974 
1987 
1999 
2013
2028 
2054 
1 mlrd. 
2 mlrd. 
3 mlrd. 
4 mlrd. 
5 mlrd. 
6 mlrd.
7 mlrd.
8 mlrd. 
9 mlrd. 
Ayrim olimlarning bashoratlariga qaraganda asrimiz oxiriga borib yer 
aholisining soni 11 mlrd.ga yetishi kutilyapti. Bunday sharoitda (texnologiyaning 
hozirgi holatida) yer aholisini oziq-ovqat va zaruriy narsalar bilan ta‟minlay 
olmaydi. Ma‟lum vaqtdan so„ng yerda ocharchilik, ommaviy kasallanish, yashash 
muhitining buzilishi boshlanadi va bu provard natijada aholi sonining kamayishiga 
va kishilik jamiyatining inqiroziga olib keladi. 
Qayd etilishicha, Yer sayyorasida yashovchi aholi sonining 1 mlrd. kishiga 
yetishi uchun 200 ming yildan ko„proq vaqt ketgan. Ushbu raqam 7 mlrd.ga yetishi 
uchun esa 200 yil kerak bo„lgan. Xitoy va Hindiston davlatlarda 1 mlrd. dan ortiq 
aholi yashaydi: Xitoy aholisi eng ko„p bo„lgan davlat bo„lsa-da, 2023 yilga kelib, 
Hindiston aholisi soni eng ko„p mamlakatga aylanib bormoqda. 
 
Urbanizatsiya. Demografik portlash jarayoni bilan birgalikda shahar aholisi 
sonining jadallik bilan ko„payishi kuzatilyapti. Bir tomondan bu yaxshi, ko„pgina 
sohalarda ishlab chiqarish unumdorligining ko„payishiga, jamiyatning ijtimoiy va 
madaniy-maorif muammolarining yechilishiga olib keladi. 
Ikkinchi tomondan hayotiy sharoitlarning yomonlashuviga, tabiiy muhitning 
buzilishiga olib kelmoqda. Katta shahar va sanoat markazlariga xos bo„lgan holat 
yashash muhiti komponentlarining yuqori darajada ifloslanib ketganligidir. 
Masalan, 1 sm
3
shahar havosida 10000 dona, qishloq havosida 1000 dona va 
dengiz ustidagi havoda 100 dona zarracha aniqlanganligi buning isbotidir.