1-Mavzu: Paxtavato‘qimachiliksanoatidatexnosferikomillarfani, uningmohiyativavazifalari Reja

Texnogenavariyavafalokatlar.XXasrningo’rtalarigaqadarodamzod
tabiatnibuzaoladigandarajadagikuchlivositalargaegaemasedi.Yadroviy
ob’ektlarningvazaharlikimyoviymoddalarningko’plabmiqdorlardabirjoyda
to’planishivaishlabchiqarilishiningo’sishi,odamniekosistemagakattazarar
keltirish,hatto,ayrimhududlardaunibuzibyuborishimkonigaegaqildi.
Insoniyatningaktivtexnogenfaoliyatitufayliplanetamizningko’pgina
hududlaridabiosferagaputuryetganvayashashmuhitiningyangituri-texnosfera
vujudgakelgan.
Texnosferaniyarataborib,insoniyato’zyashashmuhitiniyaxshilashga,
uningqulaybo’lishiga,tabiatningnoxushta’siridansaqlashgaintildi.Bualbatta,
uningyashashsharoitiniyaxshiladi,qulaylashtirdivaboshqaomillar(tibbiy
xizmatningyaxshilanishivah.k.)bilanbirgalikdaumrininguzayishigaolibkeldi.
Masalan,XIXasrboshlaridaodamumrininguzunligio’rtacha35-40yilbo’lgan
bo’lsa,XXasrgakelib60-63yilgayetgan.
Lekin,insonongivaqo’libilanyaratgantexnosferako’phollardaodamlar
umidinioqlamadi.Yaratilganishlabchiqarishvashaharmuhitixavfsizliksathi
bo’yichatalabdarajasidananchaorqada.Texnosferaningpaydobo’lishi,uning
borgansarikengayibborishibiosferanisiqibchiqarmoqda,uningo’rnini
egallamoqda.Buesaplanetamizekosistemasinibuzilishigaolibkelmoqda.Hozirgi
kundayeryuzidaekosistemasibuzilmaganmaydonlarozqismnitashkilqiladi.
Masalan,Yevropada15,6%,Osiyoda43,6%,ShimoliyAmerikada56,3%holos.
4-jadval
BMTning1995yilma’lumotigako’rainsonumriningqisqarishi(IUQ).(soatlarda)



Mehnatsharoiti
IUQ
1.
2.
3.
4.2
.

3
5..

4
.
Chekish.45yildavomidakuniga20donasigaret
Ko’mirkonidaishlash
Nohushsharoitlardayashash
Yirikshaharlardagihavoningifloslanganligi
2250
1100
500
350
Insonevolyusiyasijarayonidao’zinioziq-ovqat,moddiyboylikkabo’lgan
ehtiyojlarinisamaraliroqqondirish,iqlimvaob-havota’sirlaridanhimoyalanish,
o’zigaqulayliknioshirishgaintilibtabiiymuhitga,birinchio’rindabiosferaga
to’xtovsizta’sirinio’tkazdi.Bumaqsadgayetishuchunubiosferanibirqismini
texnosferabandetganjoygaaylantirdi.