1-mavzu: Til va tafakkur, ularning o’zaro munosabati

19-mashq.
Kerakli o’rinlarda vergulni qo’ying va qo’yilish sababini tushuntiring.
1. Hech kim telefon qilmadi hech kim so’ramadi ham. 2. Darvoqe o’sha rasm haqida eshitganmisiz? 3. Dunyoni qizg’anma mendan azizim. 4. Xo’p biz ketdik xola.


I topshiriq. Uyushiq bo’lakli gaplar tuzing, kerakli tinish belgilarni qo’ying.


20-mashq.
Quyidagi savollarga javob bering va topshiriqlarni bajaring.

1. 
   Ikki nuqta va nuqtali vergulning qo’llanish o’rinlari haqida gapiring va misollar yozing.
   
2. 
   Undov so’zlar ishtirok etgan gaplar tuzing va tinish belgilarni qo’ying.
   

3. 
   Gapning ajratilgan bo’laklari qo’llangan gaplar tuzib, tinish belgilarini qo’ying.
   

Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Nuqta hamda vergulning qo’yilish o’rinlarini ayting.
   
2. 
   Tire va defies (chiziqcha)ning farqi nimada?
   
3. 
   Qavs va qo’shtirnoq qaysi o’rinlarda ishlatiladi.
   
4. 
   So’roq, undov belgilarining ishlatilish o’rinlari haqida gapiring.
   

Adabiyotlar:

5. 
   Каримов И.А.Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиёти пойдевори. Тошкент. 1998.
   
6. 
   Abdurahmonov G’., Rustamov H. Ona tili. 10-sinf uchun darslik. Toshkent, “O’qituvchi ”, 2004.
   
7. 
   Rafiyev A., G’ulomova N. Ona tili va adabiyot. Toshkent, “Sharq”, 2009.
   
8. 
   O’zbek tilining imlo lug’ati. A.Hojiyev tahriri ostida. . Toshkent, “O’qituvchi”, 1997.
   

Mavzu bo’yicha testlar:

1. 
   Bog’dagi barcha qushlar// bulbul, to’ti, sa’va unga jo’r bo’ldi. Ushbu gapdagi// belgisi o’rnida qanday tinsh belgisi qo’yiladi.
   

A) tire
B) vergul
C) ikki nuqta
D) nuqtali vergul
2. Undalmalar qanday tinish belgilari bilan ajratiladi?
A) faqat vergul
B) vergul, undov
C) vergul, ikki nuqta
D) nuqta, vergul
3. Bog’lovchisiz qo’shma gap qismlari orasida zidlash, o’xshatish, shart, payt ma’nolari bo’lsa, qanday tinish belgi qo’yiladi?
A) nuqtali vergul B) vergul C) ikki nuqta D) tire
4. Kinoyali so’zlar yozuvda qanday tinish belgilari bilan ajratiladi?
A) hech qanday tinish belgi qo’yilmaydi
B) ikki nuqta
C) qo’shtirnoq
D) qavs
5. Buyruq gaplar oxirida qanday tinish belgi qo’yiladi?
A) nuqta
B) undov
C) nuqta, undov
D) undov, so’roq