1-mavzu: Til va tafakkur, ularning o’zaro munosabati

Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   She’riyatda ko’chma ma’noli so’zning mavqeyi qanday?
   
2. 
   So’z qudrati deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   So’z va so’zlash odobi bo’yicha donishmand bobolarimizning qaysi kitoblari bor?
   
4. 
   Xalq og’zaki ijodi namunalaridan so’zlash odobi bo’yicha misollar ayting.
   
5. 
   “So’zdan so’zni farqi bor, 72 naqdi bor” degan ibratli so’z zamirida qanday ma’no bor?
   
6. 
   Adabiyot atomdan kuchli, ammo uning kuchini o’tin yorishga sarflamaslik kerak. (A. Qahhor) Ushbu ibratli jumlaga izoh bering.
   

Adabiyotlar:

1. 
   Каримов И. Баркамол авлод –Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори. Тошкент. 1997.
   
2. 
   Каримов И. Юксак маънавият – енгилмас куч Тошкент, “Маьнавият”, 2007.
   
3. 
   Abdurahmonov G’., Rustamov H. Ona tili. 11-sinf uchun darslik.Toshkent, “O’qituvchi” 2004.
   
4. 
   Алишер Навоий. Маҳбуб-ул қулуб. 14-том, Тошкент, 1998.
   
5. 
   Кайковус. Кобуснома. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1986.
   
6. 
   Rafiyev A., G’ulomova N. Ona tili va adabiyot. Toshkent, “Sharq”, 2009.
   
7. 
   Югнакий А. Ҳибатул ҳақойиқ. Тошкент, 1971.
   

Mavzu bo’yicha testlar:

1. Qaysi gapda so’z qo’llash bilan bog’liq xato mavjud?
A) Quyosh hamal yulduzlar burjiga o’tishi bilan kunlar isiy boshlaydi.
B) Shahrimiz nufuzi uch milliondan oshdi.
C) Tushga qolmay yukimiz ot-aravaga ortildi.
D) Ot chopsa, gumburlar tog’ning darasi.
2. Quyidagi gaplarning qaysi birida gul so’zi ko’chma ma’noda? 1. Turmush go’zal va shirin, kundan kun yashnar gulday. 2. Yashnamoqda gul turmush, biz tinchlikni istaymiz. 3. Topgan gul keltirar, topmagan bir bog’ piyoz. 4. Sen uy ichining cho’risi bo’lma, guli bo’l, guli.
A) 1,4
B) 1,3,4
C) 2,4
D) 1,2,3,4
3. Atash ma’nosiga ega bo’lgan so’zlarni toping. 1. Fe’l. 2. Ot. 3. Sifat.4. Son. 5. Ravish.6. Olmosh. 7. Ko’makchi. 8. Bog’lovchi. 9 Yuklama. 10. Taqlid so’z. 11. Modal so’z. 12Undov so’z.
A) 1,2,3,6,8,11
B) 1,2,4,6,10,11,12
C) 1,2,3,4,5,6
D) 1,2,3,4,5
4. Qaysi fikr noto’g’ri?
A) So’z shakl va mazmun butunligiga ega
B) Ko’p ma’noli so’zlar til taraqqiyoti natijasida paydo bo’ladi
C) Kundalik turmushda biz asosan bir ma’noli so’zlardan foydalanamiz.
D) So’z orqali kishilik jamiyatining madaniy-tarixiy qadriyatlari, bilimlari avloddan avlodga o’tadi.
5. Yoqa so’zi quyidagi qaysi gapda ko’chma ma’noda qo’llangan?
A) Kanalning ikki yoqasi bo’ylab qurilgan ko’p qavatli uylar juda ko’rkam edi.
B) Umar qamishzorni oralab, ko’l yoqasiga chiqdi.
C) Salim anchagacha yoqasining tugmasini o’tkaza olmadi.
D) Sodiq ham o’lim yoqasida. Endi siz bilan ikkimizgina qoldik.