1 O`zbekiston respublikasi oliy ta`lim fan va inovatsiyalar vazirligi

O`zbekistonning tashqi aloqalar xaritasi. 
Yuqoridagi xaritada O`zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalar hisoblanib 
eksport import hajmi ko`rsatilgan, Bunda O`zbekistonning jahonning ko`plab uzoq 
va yaqin davlatlar bilan eksport import aloqalrini ko`rishimiz mumkun. Uning 

---

21 
 
ahamiyati xususiy mulkka tayangan ishlab chiqarish usulining asosi bo’lgan jahon 
bozorining tashkil bo’lishi va rivojlanishi, iqtisodiyot tarmoqlarini jahon 
mamlakatlarida notekis rivojlanishi oqibatida yuqori darajada taraqqiy etgan 
tarmoqlar mahsulotlarini xorijiy davlatlarga chiqarilishi, ishlab chiqarish miqyosini, 
aholining sotib olish imkoniyatlari cheklanganligiga qaramasdan, cheksiz 
kengayishi natijasida har bir mamlakat tadbirkorlari va ishbilarmonlarini tashqi 
bozorni egallash uchun kurash olib borishi bilan bog’langandir. 
O’zbekiston davlat mustaqilligiga erishgandan keyingi yillarda, mamlakatda 
iqtisodiyotni, shu jumladan, tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish uchun keng 
imkoniyatlarga ega bo`’ldi. Respublika tashqi siyosatining ajralmas qismi bo`’lgan 
tashqi iqtisodiy aloqalar hozirgi kunda iqtisodiyotning ustuvor yo’nalishi hisoblanib, 
u ichki iqtisodiy nisbatlarning balanslashuviga bevosita ta’sir ko’rsatmoqda va asta-
sekin iqtisodiy islohotlarning harakatlantiruvchi kuchiga aylanib bo`rmoqda. Bo`zor 
iqtisodiyoti 
sharoitida 
respublika 
eksport 
salohiyatidan 
foydalanish 
samaradorligining ortishi tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishning muhim 
omiliga aylandi.
U yoki bu davlatning iqtisodiy rivojlanganligi darajasi, uning xalqaro 
maydondagi mavqei ko’p jihatdan tashqi iqtisodiy aloqalarning natijalari, dastavval 
eksport hajmi va tarkibida o’z aksini topadi. Buni iqtisodiy jihatdan rivojlangan 
barcha davlatlarning tarixiy yo’li hamda ikkinchi jahon urushidan keyingi davrda 
jahon siyosiy va iqtisodiy xaritasida bo`’lib o’tgan o’zgarishlar ham tasdiqlaydi. 
Tashqi iqtisodiy aloqalar xalqaro mehnat taqsimoti bilan uzviy bo`g’langan. 
Mamlakatning xalqaro mehnat taqsimotidagi ishtiroki xilma-xil omillar ta’sirida 
shakllanadi.
Ularning ichida mamlakatning umumjahon miqyosidagi tizimlarda iqtisodiy 
mustaqilligini ta’minlash masalasi hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. 
Mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanganlik darajasi ijtimoiy mehnat taqsimotining 
harakatlantiruvchi kuchi hisoblanib, uning chuqurlashishi va kengayishining asosiy 
shartidir. Jahon xo’jaligining geografik “modeli” asta-sekin murakkablashmoqda. 
XIX asr oxiriga qadar hamma ko’rsatkichlari bo`’yicha Yevropa yagona markaz 

---