Nofaol so’zlar. Adabiy tilga o’xshab shevalar ham rivojlanib, yangi so’zlar hisobiga boyib, o’zgarib boradi. Bunday o’zgarish, ko’pincha shevalar lug’at tarkibida ro’y beradi. Bu ijtimoiy hayotda sodir bo’lgan o’zgarishlar bilan bog’liqdir. Ayniqsa, jamiyatda ro’y beradigan har xil o’zgarish sababli zamon talablariga javob bermagan so’zlar iste’moldan chiqadi, ularning o’rniga boshqalari kirib keladi. Demak, til, jumladan, uning shevalarida ham yangilanishlar, eskirishlar sodir bo’lib turadi. Ba’zi doirasining va aksincha, ayrimlarining passiv qatlamga o’tishi bu jarayonni yanada tezlashtirishi mumkin. - Nofaol so’zlar. Adabiy tilga o’xshab shevalar ham rivojlanib, yangi so’zlar hisobiga boyib, o’zgarib boradi. Bunday o’zgarish, ko’pincha shevalar lug’at tarkibida ro’y beradi. Bu ijtimoiy hayotda sodir bo’lgan o’zgarishlar bilan bog’liqdir. Ayniqsa, jamiyatda ro’y beradigan har xil o’zgarish sababli zamon talablariga javob bermagan so’zlar iste’moldan chiqadi, ularning o’rniga boshqalari kirib keladi. Demak, til, jumladan, uning shevalarida ham yangilanishlar, eskirishlar sodir bo’lib turadi. Ba’zi doirasining va aksincha, ayrimlarining passiv qatlamga o’tishi bu jarayonni yanada tezlashtirishi mumkin.
- Omonimlar. Har bir tilning lug‘at tarkibida tovush tarkibi va yozilishi
- jihatdan bir xil, ammo ma’nosi har xil bo‘lgan so‘zlar muayyan miqdorda topiladi.
- Bunday so‘zlar omonimlar guruhini tashkil qiladi.
- Fonetik (tovush) tomondan bir xil - shakli o‘zaro ma’lum bir ko‘rinishga
- kelib qolgan ikki va undan ortiq so‘zlar omonimlardir. Omonimlar ma’no jihatdan
- o‘zaro munosabatda bo‘lmaydi, boshqa-boshqa tushunchalarni anglatadi. Masalan:
- ot (ish hayvoni, ism, buyruq fe’li). Ko‘p ma’noli so‘zlarning shakli asli bitta bo‘lib,
- ma’nolari o‘zaro bir-biriga juda yaqin va aloqador, biri-ikkinchisiga bog‘liq
- bo‘ladi. Masalan, bosh so‘zi: ishning boshi, gapning boshi, erning boshi.
- O‘zbek tilida omonimlar turli ko‘rinishlarga ega. CHang (to‘zon)-chang
- (musiqa asbobi), yoqmoq (chiroyli, yoqmoq) - yoqmoq (uning nutqi menga juda
- yoqdi, «xush kelmoq, ma’qul bo‘lmoq») kabi barcha grammatik shakllari teng, bir
- so‘z turkumiga kiruvchi so‘zlar omonimlar deyiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
