1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

2. Texnik choralar. Transport vositalaridan chiqadigan shovqinni 
kamaytirish maqsadida tramvay, trolleybus, yuk tashish mashinalari texnik 

---

91
tomondan takomillashtiriladi. Temir yo’llarni eritish yo’li bilan ulash,
rezinali yostiqlarga izlar o’rnatish shovqinni ancha pasaytiradi. Yo’llarning
notekisligi, ayniqsa beton yo’llar shovqinga sabab bo’ladi. Ammo shuni 
aytish kerakki, texnik choralar bilan transport vositalaridan chiqadigan 
shovqinni yaqin 10—15 yil ichida kamaytirib bo’lmaydi. 
3. Ma’muriy choralar. Hammaga ma’lumki, hozir shaharning aholi
gavjum joylarida transport vositalarining signal byeri- 
shiga ruxsat etilmaydi, transport vositalarining harakati nazorat ostiga olinadi. 
Tor ko’chalarda transport harakati sekinlashtiriladi. 
Istirohat bog’lari, dam olish joylari, bog’larda tinchlikni ta’minlash 
ma’muriy idoralar zimmasiga yuklatilgan. Ma’muriy choralarni amalga 
oshirish uchun maxsus qarorlar, davlat standartlari, sanitariya qoidalari ishlab 
chiqilgan. 
Aholini madaniy ruhda tarbiyalash, jamoa tartib intizomini saqlash, 
jamoa joylarida radio, magnitofon ovozini baland qilib qo’yishga ruxsat 
etilmaydi. Ayniqsa, bu borada yoshlarni tarbiyalash katta ahamiyatga ega. 
Masalan, Sankt-Petyerburg shahar ijroiya qo’mitasi tomonidan qabul 
qilingan «SHaharning sanitariya holatini yaxshilash va tashqi muhitni himoya 
qilish» hamda «Leningrad shahrida shovqinga qarshi kurashni kuchaytirish» 
nomli 1970 yil 7 sentyabrda qabul qilingan 714-sonli qarorda juda katta tadbir 
va choralarni bajarish ko’zda tutilgan. 
Bunda, iloji boricha shovqin manbalarini kamaytirish, transport 
vositalaridan chiqadigan shovqinga qarshi kurashish tadbirlarini ishlab 
chiqish, texnika asbob-uskunalaridan paydo bo’ladigan shovqinni kamaytirish 
masalalari ko’zda tutiladi. 
SHovqinning oldini olish, uning kuchini kamaytirish va qaytarish 
tadbirlari shahar loyihasini tuzish vaqtida amalga oshirilishi kerak. Masalan, 
shovqin-suronli cexlar, zavodlar, kompressor stanciyalari, gaz va turbina 
uskunalari yaqiniga turar joylar, laboratoriya, konstruktorlik idoralari, hisob 

---

92
markazlari, ma’muriy idoralar qurishga ruxsat etilmaydi. 
SHovqinni kamaytirish maqsadida shovqin ushlanib qoladigan, uning 
boshqa xonalarga tarqalishidan asraydigan matyeriallar ishlatish kerak. Uy-
joy, yotoqxonalar yaqiniga suv isitish qozonlari, kompressor, nasos 
stanciyalari qurish mumkin emas. Trubalar shovqinni kamaytiruvchi, nam 
o’tkazmaydigan matyeriallar bilan o’ralishi kerak. Ko’p qavatli binolarda 
liftning devori yashash xonalarining devoriga taqalgan bo’lmasligi kerak. 
Oshxona, hojatxona, vannaxonalar yashash xonalaridan yo’laklar 
yordamida ajratilgan bo’lishi lozim. 
Jamoa joylari, xonadonlarga ko’pincha shamollatish uskunalari, havo 
sovitgichlar o’rnatiladi. Aslida ulardan kuchli shovqin chiqadi. Bu ham 
odamlarning normal yashashiga halaqit byeradi. 
Uy-joy shovqinini kamaytirish uchun shovqin manbalaridan chiqadigan 
tovush kuchini kamaytirish va uning tarqalishi oldini olish kerak bo’ladi. 
Bunga erishish uchun shovqinni kamaytiradigan moslamalardan 
foydalaniladi. Bino qurilayotgan vaqtda tovushni ushlab qoladigan qurilish 
matyeriallari ishlatiladi.