24.Nutq kommunikantlarga bog’liq ravishda qanday ixtisoslashadi?
Nutq sharoiti murakkab butunlik bo’lib, bir
necha tarkibiy qismlarning
umumlashmasidan iborat.Bu tarkibiy qismlar quyidagilar:
1.Nutq akti ishtirokchilari- sotsiolingvistika
bular kommunikantlar
deyiladi.Kommunikantlar so’zlovchi (kommunikator, informant, adresat),
tinglovchi (adresat) va ishtirokchi bo’lishi mumkin.
2.Nutq ishtirokchilarining millati, jinsi, yoshi, kasb-kor, madaniy saviyasining
ham nutq jarayonida o’z o’rni bor.
25.Kommunikator (so’zlovchi)ning qaysi jihatlariga ko’ra nutq
ixtisoslashadi?
Nutqning muloqot mavzu tabiatiga ko’ra ixtisoslashuvi (suhbat, munozara,
bahs, savol-javob, ma’ruza, hikoya va hokazolar).
Nutqning yana boshqa turdagi ijtimoiy ixtisoslashuvi shakllarini va
turlarini
sanash mumkin.Ammo shu yuqoridagilar ham ularning turi ko’p ekanligi haqida
xulosa chiqarishga imkon beradi.Bundan tashqari, bu turlar o’zaro birikuvlarda
cheksiz xil va ko’rinishlarda namoyon bo’ladi.
26.Nutq vaziyati deganda nimani tushuniladi?
Fatik kommunikatsiya jarayonida adresant va adresatlarning jins jihatidan
farqlanishi sodir bo’ladigan nutqiy vaziyatda yaqqol aks etadi.
To’y-hasham, mehmondorchilik va boshqa shodiyona
kunlarida ishlatiluvchi
mulozamat shakllarini o’rganar ekanmiz, ularning ham erkaklarning hamda
ayollarning shunday nutqiy vaziyatda qo’llovchi birliklarini alohida
ajratish
maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.
http://hozir.org
