1. Sotsial lingvistika tilni qanday hodisa sifatida baholaydi?
Til qurilish sathlari deganda nimani tushunasiz?
Download 52.41 Kb.
|
1. Sotsial lingvistika tilni qanday hodisa sifatida baholaydi -hozir.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- 18.Sathlarning o’zgarib borishiga sabab nima
|
17.Til qurilish sathlari deganda nimani tushunasiz?
Til qurilish sathlari deganda til yaruslari fonetika, fonologiya, leksika, morfologiya, sintaksis va semantika (shuningdek, ayrim mutaxassislar tomonidan frazelogiya, terminologiya va stilistika ham alohida sathlar sifatida ajratiladi) tushuniladi.Bu sathlar davrlar o’tishi bilan takomillashib o’zgarib boradi.Lekin til sistemasidagi taraqqiyot, o’zgarishlarning barchasida bir xil kechmaydi.Tilimizda ijtimoiy o’zgarishlarga eng sezgir sath leksikadir. 18.Sathlarning o’zgarib borishiga sabab nima? Keyingi yigirma yilda katta o’zgarish va ravnaqni o’zbek tili stilistikasi (uslubiyati) boshdan kechirdi.O’zbek tiliga davlat tili maqomi berilishi tilimizning hayotning turli jabhalarida zarur bo’lgan barcha vazifaviy uslublarining shakllanishi va rivojlanishiga asos bo’ldi.Jiddiy o’zgarishlar, xususan,idoraviy ish uslubida, ilmiy va tibbiy nutq tizimlarida paydo bo’ldi.Aytish lozimki, yaqin yillargacha barmoq bilan sanarli miqdordagi hujjatlargina o’zbek tilida yozilar edi.Ammo bu hujjatlarning tilini ham sof o’zbekcha deb aytish ancha qiyin. Tilning grammatikasi uning boshqa sohalarga qaraganda bir muncha sekin taraqqiy etdi.Grammatikadagi o’zgarishlarni, ko’pincha, payqash ham qiyin.Biroq sobiq sovet tuzumi davrida o’zbek tilining grammatikasi uning boshqa sohalari kabi sezilarli o’zgarishlarga uchradi.O’zbek tilining sintaktik taraqqiyoti natijasida o’zbek tilida ilgari mavjud bo’lgan qurilishlar qatoriga yangilari kelib qo’shildi.Chunonchi, o’zbek tilidagi “Jahonga tinchlik!”, “Hamma kommunistik shanbalikka” kabi gaplar ruscha jumlalarni aynan tarjima qilish, ulardan andoza- nusxa olish asosida yaratilgan. Fonetika sohasida ham ancha o’zgarishlar yuz berdi. Yolashgan harflarning alifbodan chiqarilishi va ular ifodalaydigan tovushlarning talaffuzga mos ravishda berilishi o’zbek imlosini ancha soddalashtirdi va imlo talaffuzga yaqinlashtirildi.1995-yilning 24-avgustida lotin yozuvi asosidagi o’zbek imlosi uchun yangi qoidalar majmuasi ishlab chiqildi va vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlandi.Yangi alifbo va yangi imlo ancha qulayliklar tug’dirishi bilan birga, kompyuter texnikasidan keng foydalanishga ham zamin yaratdi. Download 52.41 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|