1. Vagon prototipining tavsifi

Buksa korpusi vagon og‘irligini o‘q bo‘yinchasiga uzatish, g‘ildirak juftini telejka ramasi va podshipniklar joylashuviga nisbatan bo‘ylama va ko‘ndalang yo‘nalishda siljishini chegaralash uchun mo‘ljallangan. Buksa korpusiga moy joylashtiriladi.Buksa korpusini konstruksiyasi telejka ramasini buksa uzeliga va uning labirintli qismiga tiralib turish sxemasi bilan aniqlanadi. Buksa korpusi tayanch kronshteynlari va jag‘lari uchun o‘yimi bilan labirintli qismi bilan va labirintli qismi bilan presslab o‘rnatiladigan qilib tayyorlanadi. Yuk vagon buksasini korpusi po‘latdan yaxlit tayyorlangan quyma ko‘rinishidadir.
Buksa korpusining maydazarrali strukturasini olish uchun uni termik ishlovga duchor qilinadi. Quymaning old qismi devoriga mahkamlash qopqog‘ini o‘rnatish uchun M20 bolti ostiga qirqim bilan teshik qilinadi. Korpusni orqa qismida halqasimon labirintli ariqchalar yo‘niladi.
Labirintli to‘rt kamerali zichlatgich minimal 0,7...0,8 mm radial oraliqni va 2 mm gacha o‘qli oraliqni 1,38 mm gacha podshipnikni o‘qli zarb bilan yumalashini ta’minlaydi.
Namunaviy buksalar geometrik o‘lchamlari 130x250x80 mm tashkil etgan bir qatorli silindrik rolikli podshipniklardan tashkil topgan (6.5 – rasm).


8.5 - rasm. Rolikli podshipniklar:
a, b – bir qatorli silindrik; v – ikki qatorli sferik

Avval qurilgan vagonlarda (yuk va yo‘lovchi) old silindrik va orqa sferik, yoki vtulkali o‘rnatishli (konussimon mahkamlash vtulkasida) ikkita sferik podshipniklar buksalar qo‘llanilgan.

Sferik podshipniklar, yo‘lovchi vagonlar uchun ayniqsa muhim bo‘lgan, o‘qli yuklamalarni qabul qiladi, biroq ular bir xil gabaritlardagi silindrik rolikli podshipniklarga nisbatan 6...6 marta kamroq ishlaydi hamda nisbatan yuqori ishqalanish koeffitsientiga ega.
Silindrik rolikli podshipniklardan uzoq foydalanish tajribasi shuni ko‘rsatdiki, bir qancha talablarni bajarishda ular vagonlarni 55 m/s tezlik bilan harakatlanishida vujudga keluvchi o‘qli kuchlarni ishonchli qabul qilish xususiyatiga egadir.

Silindrik rolikli podshipniklardan foydalanishga talablar quyidagilardan iborat:

– bir podshipnikdagi roliklar uzunligidagi farq va roliklarni ko‘ndalang zarbi 8 mkm dan oshmasligi kerak;
– tebranish yo‘lakchasiga nisbatan ko‘ndalang bo‘rtmasining perpendikulyarligini to‘g‘ri kelmasligi "razval" tomoniga (og‘ish burchagi 90⁰ dan katta bo‘lsa) yo‘l qo‘yiladi va rolik uzunligida 20 mkm dan oshmasligi kerak;
– roliklarni ko‘ndalang tomoniga maxsus shaklni berilganligi (5...7 mm uzunlikda 15...25 mkm chuqurlikka ko‘ndalang tomonini qiyaligi; 4...14 mkm chuqurlikka 20000 mm egrilik radiusi bilan