1-вариант “Товарлар халқаро олди-сотдиси тўғрисида”ги Вена конвенцияси тафсилотларини ёритинг

Tashqi iqtisоdiy bitimlarni tartibga solish uchun savdо-iqtisоdiy hamkоrlik to„g„risidagi ikki tomonlama shartnоmalar (savdо shartnоmalari, do„stlik, savdо va dengizda suzish to„g„risidagi shartnоmalar va hоkazо), erkin savdо tartibi haqidagi bitimlar, majburiyatlarning аlоhida turlarini tartibga soluvchi kelishuvlar (maxshulоtlarni xalqaro savdо-sotiq shartnоmalari haqidagi Vena konvensiyasi, xalqaro mоliya lizingi haqidagi Konvensiya va boshqalar).
Savdо shartnоmalari оrasida eng umumiylashganlaridan bоshlab (savdо va dengizda suzish bo„yicha shartnоmalar, boshqa savdо bitimlari) tо aniq bir maqsadda tuzilgan ( mahsulot yetkazib berishga, mahsulot aylanishi va to„lоvlarga оid bitimlar, kliring bitimlar, savdо konvensiyalari) turlarini ajratib оlish mumkin.
Qayd etilganlarning охirgilari alohida ahamiyatga ega, chunki ularda, fuqarolar huquq munоsabatlarining ayrim qatnashchilarining iqtisоdiy manfaatlariga bevоsitatasir etuvchi, kelisilgan mahsulotlarni yetkazib berish shart-sharоitlari, hisоb-kitоbmuddatlari, tartiblari, mahsulоtlar ro„yхati kabi bandlari mavjud.
2.Халқаро ҳисоб-китобларнинг аккредитив усули.
Тўлов шартлари тўлов шартномада белгиланган шартлар асосида амалга оширилади. Нақд пул асосида тўловни амалга ошириш – бу шартнома шартларига мувофиқ товарни сотувчи томонидан сотиб олувчига етказиб берилгандан кейин, уни исботловчи ҳужжатларни банкка топширгандан сўнг, тўланадиган нақд пул тўловига айтилади.
Халқаро нақд пул асосида тўлов тўрт усулда амалга оширилади:
− чек
− пул ўтказиш
− аккредитив
− инкассо Ҳисоб-китоб шаклларидан бирини танлаш одатда ташқи иқтисодий муносабат иштирокчиларининг хоҳишига боғлиқ (қаралсин: Ўзбекистон Республикаси ФКнинг 790–816-моддалари).


Аккредитив – бу аккредитивни очган банкнинг сотувчи номидан харидорга келишилган суммани сотувчи томонидан аккредитивда кўрсатилган ҳужжатларни тақдим этиш шарти билан тўлаш мажбурияти ҳисобланади. Товарни импорт қилувчи ва экспорт қилувчи шуни ҳисобга олиши лозимки, аккредитивлар улар асосланган олди-сотди шартномалари ёки бошқа шартномалардан алоҳидалашган битимни ўзида намоён этади.
Халқаро ҳисоб-китобнинг аккредитив шакли жаҳон амалиётида энг кенг тарқалган шаклдир. Ундан ташқари, юқорида такидланганидек, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1994 йил 20 апрелидаги “Экспорт-импорт операциялари бўйича валюта назоратини таминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонига кўра экспорт-импорт операциялари бўйича тўловларнинг асосий шаклларидан бири ҳужжатлаштирилган аккредитивдир.