1. ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Муаммоли метод – меҳнат дарсларидаги муаммоли таълимнинг мухим 
хусусияти шундан иборатки, ўқувчиларга билимлар тушунтиришга 
асосланган таълимдаги каби тайѐр холда баѐн қилинмайди, балки улар олдига 
мустақил ҳал этиш учун битта ѐки бир нечта муаммолар қўйилади.Муаммоли 
таълим 3 та методни ўз ичига олиб, улар ўқувчиларнинг мустақил ижобий 
фаоллигига нисбатан қўйиладиган талаблар асосида қуйидаги тартибда 
жойлаштирилади: 
а) Ўқув материалини муаммоли баѐн қилиш; 
б) Изланишга оид сухбат ўтказиш; 
в) Тадқиқотчилик методи. 
IV. Муаммоли таълим ҳозирги давр талабига кўра иқтидорли ўқувчиларни 
кўпайтириш ва уларни ижодий ишлашга ўргатишга катта эътибор беришдир. 
Муаммоли таълим манашу вазифани бажаришда ѐрдам беради. Бу 
таълим ўқитувчининг ва ўқувчиларнинг биргаликдаги фаолиятига 
топшириқлар системаси тушуниб олинади, идрок этилади ва ҳал қилинади.
Бунда таълим қуйидаги тартибда амалга оширилиши керак: муаммоли 

---

42 
топшириқни қўйиш, уни ҳал қилиш, олинган натижаларни текшириш ва 
умумлаштириш, системалаштириш ва мустаҳкамлаш. Масалан: буюмнинг 
бирор қисмига ишлов бериш турлари ўқувчиларга кўрсатилади ва буюмга 
ишлов беришда ўқувчиларнинг ўзлари буюмга ишлов бериш усулларини 
танлаб олишлари, сабабини исботлаб беришлари муаммоли вазиятни вужудга 
келтиради. 
Меҳнат таълими жараѐнида ҳосил бўлган муаммоли вазиятларни
қуйидагича баҳолаш мумкин:
1- номустақиллик, фаоллик; бунда мавзу бўйича бериладиган саволлар 
юзасидан муаммоли вазиятни ўқитувчи ташкил қилади. Муаммони 
бартараф қилиш йўллари кўрсатувчи саволлар ѐрдамида ўқувчиларни ўзига 
жалб қилади, ўқувчилар муаммоли вазият ҳолатида бўлиб, ўқитувчини 
фикрлаш фаолиятини кузатади.
2- Ярим мустақиллик фаолият; ўқитувчи муаммоли вазиятни ҳосил қилади 
ва ўқувчилар билан биргаликда муаммони ҳал қилади. Яъни ўқитувчи 
ѐрдамида ўқувчилар топшириқларни бажарадилар.