10-mavzu: O’zbekiston respublikasi milliy arxiv fondi hujjatlarini saqlash. Arxiv hujjatlarini butlash, sanitar gigiyena sharoiti. Reja

2-ilova
Muammoni aniq ifoda etish uchun savollar:

Ko`rsatgich bu ? - nomlar, ismlar va shu kabilarning ular haqidagi ma`lumotlar ham berilgan muayyan tartibdagi ro`yxati.

14- MAVZU: Dastlabki arxivlarning tashkil etilishi. Qadimgi Sharq davlatlari arxivlari.
Ma'ruza – 4 s
Reja :

1. 
   Dastlabki arxivlarning shakllanishi tarixi
   
2. 
   Qadimgi Sharq davlatlari arxivi
   
3. 
   Misrda qadimgi davr arxivlari
   
4. 
   Qadimgi Yunonistonda arxiv ishi
   
5. 
   Qadimgi Rim arxivi
   
6. 
   MDH xalqlari tarixiga oid arxiv hujjatlar. Ularda O`zbekiston tarixiga oid arxiv hujjatlarining saqlanishi.
   

Adabiyotlar:

1. 
   Mirziyoyev Sh.M. O`zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 2017-2021 yillarga mo`ljallangan Harakatlar strategiyasi dasturi T.”O`zbekiston”, 2017
   
2. 
   Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat`iy intizom va shaxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak.T.: “O`zbekiston”,2017.
   
3. 
   Karimov. I.A.Tarixiy xotirasiz kelajak yo`q. T. «Sharq». 1998.
   
4. 
   Karimov. I.A.Yuksak manaviyat – yengilmas kuch. T. “Manaviyat”, 2008.
   
5. 
   Karimov I.A. O`zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. T.: O`zbekiston, 2011.
   
6. 
   Алимов И. А. Архивоведение. (Учебное пособие) Андижан. 1995.
   
7. 
   Alimov I. Butayev A. Arxivshunoslik. T. 1997.
   
8. 
   Справочник по фондам Государственного архива г. под. ред. Остроумовой . Ташкента. Т. 1992.
   
9. 
   Тилекулов Г.С. Некотрые страницы истории культурного строительства в Узбекистане. Т., 1992.
   
10. 
    Тилекулов Г.С. Роль архивов Узбекистана в научно – исследовательское и культурное жизни республики. (1918-1980). Ташкент. 1995
    
11. 
    Raximov J. O`zbekiston tarixini o`rganishda arxiv manbalaridan foydalanish.– Т.: «Oqituvchi». 1995.
    
12. 
    Hujjatlar. Arxiv atamalari izohli lug`ati. T. 2000.
    
13. 
    «Arxiv to`g`risida» qonun (15.04.1999).
    
14. 
    «Arxiv hujjatlaridan erkin foydalanish va ma'lumot kafolatlarini ta'minlash». (24.04.1997)
    
15. 
    Об обрашениях граждан. (13.12.2002)
    
16. 
    Tarixiy me'moriy yodgorliklarni saqlash va muhofaza qilish to`g`risida. (30.08.2001)
    

Arxivlarning paydo bo`lishi davri sinfiy jamiyatning vujudga kelishi tarixi bilan bog`liq. Yozuvning paydo bo`lishi, davlatchilik asoslarining shakllanishi bevosita davlat qonunchiligini tartibga solish va qonunlar qabul qilishni, nazorat o`rnatishni, mamlakatni boshqarishni taqozo etgan.Shu tariqa jamiyatning har bir tarixiy shakli uchun turli davrlarda o`ziga xos ish yuritish tartibi , hujjatlarni saqlash uslublari, shunga mos tarzda arxivlarning turlari shakllangan. Loydan yasalgan taxtachalar olovda pishirilgan yoki oftobda quritilgan.Yozuvlar bugunda mixxat yozuvi deb yuritiladi.

Dunyoning ba`zi joylarida hozirga qadar arxeologik qazishmalar natijasida topilgan qadimgi arxivlarning qoldiqlari topilgan Bular: bir necha ming yilliklarga oid Ikki daryo oralig`I (Messopotamiya) Shumer, Akkad, Bobil, Ossuriya, Mari, Elam davlatlari joylashgan hududlarda loydan yasalgan arxiv yozuvlari topildi
Qadimgi Misrda loy yozuvli taxtachalar takomillashib borgan. Keyinchalik papyrus, teri, matolarga yozilgan.Oldinroq silliq toshlarga o`yib yozilgan.Papirusda yozilgan hujjatlar asosan qabrlar yoki sakofaglar ichida saqlangan.Ba`zida devorlarga ustunlarga o`yib yozilgan. Chunonchi, Misr ibodatxonalarining birida Fir`avn Ramzes II va Xetlar podshosi o`rtasidagi tuzilgan mil,avv, 1296 –yilga oid bitim matni o`yib yozilgan.
Spol taxtachalariga bitilgan yozuv hujjatlaridan iborat arxiv yodgorliklari arxeologlar tomonidan Yunoniston janubida joylashgan Krit orolidan topilgan. Bu qimmatli yozub bitiklarini har joyda: qabr toshlarida, saroy binolari devorlarida va shiftlarida, qoyatoshlarda o`yib yozilgan. Yozuvlardan hujjatlar saqlangan joy haqida ham ma`lumot olish mimkin.