10-mavzu. Sanoat korxonalari xo’jalik faoliyati tahlilining xususiyatlari reja

3-jadval
O’rtacha sifatlilik darajasini o’rtacha tortilish usulida aniqlash

Navlar	O’lchov birligi	Mahsulot miqdori
I nav	dona	50000	60000
II nav	dona	6500	4300
III nav	dona	3500	2700
Jami		60000	67000

Jadvaldagi ma’lumotlardan ko’rinib turibdiki, reja bo’yicha o’rtacha sifatlilik darajasi:

Haqiqatda:

Hisob-kitoblar shuni ko’rsatdiki, ishlab chiqarilgan mahsulot sifati hisobot yilida rejadagiga nisbatan yaxshilangan, ya’ni birinchi navga yaqinroq. Bu ko’rsatkich birga qanchalik yaqin bo’lsa, mahsulotning sifatlilik darajasi shunchalik yaxshi bo’ladi.
O’rtacha sifatlilik darajasini shartli birinchi navga aylantirish yo’li bilan ham aniqlash mumkin. Bunda II – III navlarda ishlab chiqarilgan mahsulotlar bahosining birinchi navdagi mahsulot bahosiga nisbati olinadi.
O’rtacha sifatlilik darajasini shartli birinchi navga aylantirish yo’li bilan aniqlash uchun 4-jadvaldagi shakl tuziladi.
Jadvaldagi ko’rsatkichlardan ma’lum bo’lyaptiki, navlar bo’yicha reja bir xil bajarilmagan. Chunonchi, birinchi nav bo’yicha – 120%, ikkinchi nav bo’yicha – 66,1% va uchinchi nav bo’yicha – 77,1% uddalangan. Natijada hisobot yilida rejadagiga nisbatan birinchi nav ulushining ko’payishi hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulotlarning ikkinchi va uchinchi navlar bo’yicha ulushi kamaygan. Bu esa, mahsulot sifati yaxshilanganidan darak beradi. Misolimizda o’rtacha navlilik koeffitsienti quyidagicha:
Reja buyicha:

Haqiqatda esa: