12-мавзу. Геоэкологик прогнозлаштириш ва пргноз

Воҳаларда тупроқларнинг сув-туз режими бошқарилмай турган бир пайтда грунт сувлари сатҳининг жойлашуви ва минераллашув даражасига қараб яқин вақт орасида қанча туз тўпланиши мумкинлиги аниқланади. Бу орқали суғориладиган Ерларнинг шўрхокка айланиши ва қишлоқ хўжалигида фойдаланишдан чиқиб кетиш вақти аниқланади.

Воҳаларда тупроқларнинг сув-туз режими бошқарилмай турган бир пайтда грунт сувлари сатҳининг жойлашуви ва минераллашув даражасига қараб яқин вақт орасида қанча туз тўпланиши мумкинлиги аниқланади. Бу орқали суғориладиган Ерларнинг шўрхокка айланиши ва қишлоқ хўжалигида фойдаланишдан чиқиб кетиш вақти аниқланади.

Қумли чўлларда эол жараёнлари кучайиб бораётган бир вақтда ҳаракатдаги қумларнинг майдонини кенгайиб бориши бўйича маълумотларга эга бўлиш мумкин. Бунда бархан релъеф турлари, дўнг ва бута олди қум шаклларининг вужудга келиш ареаллари олдиндан аниқлаб олинади.

Оролнинг қуриган қисмида ҳозирданоқ яқин 5-10 йил мобайнида вужудга келадиган релеф шакллари ва улар асосида шаклланадиган геотизимлар прогноз қилиниши мумкин. Чунки бу ишланмаларни тайёрлаш учун уни аниқ белгилари ёки даракчилари ҳозирданоқ мавжуд. Бу борада грунт таркиби ва грунт сувлари сатҳининг тушиб бориш тезлиги тўғрисида миқдорий кўрсаткичларга эга бўлиш лозим бўлади.

Оролнинг қуриган қисмида ҳозирданоқ яқин 5-10 йил мобайнида вужудга келадиган релеф шакллари ва улар асосида шаклланадиган геотизимлар прогноз қилиниши мумкин. Чунки бу ишланмаларни тайёрлаш учун уни аниқ белгилари ёки даракчилари ҳозирданоқ мавжуд. Бу борада грунт таркиби ва грунт сувлари сатҳининг тушиб бориш тезлиги тўғрисида миқдорий кўрсаткичларга эга бўлиш лозим бўлади.

Прогнозлаштириш механизми ва прогноз натижалари.

Прогнозлаштиришни амалга ошириш учун ретроспектив давр (лотинча. retro — «орқага қайтиш» ва spectare — «томошо қилиш, ўйлаш») ва ҳозирги шароит учун барча маълумотлар йиғилиши ҳамда чуқур таҳлил қилиниши лозим. Бу борада ландшафт ва геоэкологик таҳлиллар натижалари самарали, улар асосида прогноз схемалари ишлаб чиқилади.