12-mavzu. Jinoyat-protsessual huquqi. Reja

Jinoyat protsessining bosqichlari va funksiyalari
Jinoyat protsessi alohida gonuniyatlarga asoslangan holda tizimlashtirilgan va o‘zaro uzviy bog‘liq bo‘lgan qismlardan iborat bo‘lgart yaxlit tizimni ifodalaydi.
Jinoyat ishini yuritish jinoyat protsessining bosaichlari deb nomlanadigan muayyan davny qismlardan o‘tadi. Chunonchi, protsessual qonun sudga qadar va sud bosqichlarida jinoyat ishi yurituvining ushbu bosqichlarda amalga oshiriladigan faoliyat vazifalarini hal gilish uchun zarur va maqbul shartsharoitlarni va tartibini belgilab bergan.
Jinoyat protsessi bosqichlari o‘z boshlanish va tamomlanish vaqtiga, vazifa va mazmuniga, ishtirokchilar doirasiga, ular o‘rtasida shakllanadigan jinoyatprotsessual munosabatlar kabi belgilarga ega bo‘lgan mustaqil davrlar sifatida tavsiflanadi,
Jinoyat protsessi bosgichlari - bu protsessning, bir tomondan, o‘zaro bog‘liq va ikkinchi tomondan, nisbatan mustaqil bo‘lgan qismlari bo‘lib, bir-biridan yakuniy protsessual qarorlariga hamda bevosita vazifalariga (jinoyat sud ish yurituvi maqsadidan kelib chiquvchi), ish yurituvida ishtirok etayotgan shaxslar va organiarga, protsessual faoliyatni (protsessual tartib-taomillarni) amalga oshirish tartibiga (shakliga) hamda jinoyat-protsessual munosabatlar xususivatiga qarab farqlanadi.
Jinoyat protsessining har bir bosqichiga xos bo‘lgan quyid2gi xususivatarni ko‘rsatish mumkin: 1) jinoyat ishlan yuntuvi magsadidan kehb chiqguvchi bevosita vazifalar; 2) unda ishtirok etuvchi organ va shaxslaming muayyan doirasi; 3) faoliyat tartibi (protsessual shakli); +) jinovat ishint yurmush jarayonida subyektlar o‘rtasida vujudga_ keladigan jinovat-protsessual munosabatlaming o‘ziga xos xususiyati; 5) protsessual harakadar va munosabatlar tizimini tamomlovchi va jinoyat ishini keying: bosgichsa o‘tkazuvchi (basharti, jinoyat ishi yoki jinoiy ta’qib tucaulmasa) vekunn protsessual huyat (qaror).
Umumiy maqsadi va jinoyat ish yurituvi pnnsiplan bilan o‘zaro uys*‘un holds bog‘liq bo‘lgan jinoyat protsessi bosqichlari majmuyi jinoyat protsess! uzimini hosil qiladi. Jinoyat protsessi bosqichlan tadrjry mantiqiv izchillikda keladi va qat’1y ketma-ketlik asosida binning yakuni hisoblanmish protsessual huyat keyingi bosqichning boshlanishiga asos hisoblanadi (Masalan, dasdablu tergovning yakuni bo‘lgan ayblov xulosasi sud muhokamasi bosgichining boshlanishi va doirasini belgilaydi), bunda har bir kevinei bosgichda oldinzi bosqich natijalan tekshinladi yoxud fagatgina ushbu bosqichga taallugli bo*lgan masalalar (Masalan, hukmni ijro etish bosqichi) hal qilinadi.
O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksi tarkibida ishni sudga qadar yuritish (9-bo‘lim, 41-47 boblar), birinchi instansiva sudida ish vunush (10-bo‘lim, 48-54 boblar), hukm, ajrim, qarorlarni ijro etish (12bo‘lim) bosqichlari alohida ajratilgan. Ishni sudga qadar yunitish o'z navbatida jinoyat ishini qo‘zg‘atish (41-bob), surishtiruy (42-bob) va dastlabki tergav (43-bob) kabi bosqichlarni qamrab oladi.