13-ma’ruza. Mavzu. Bir yarim davrli, bir yarim davrli va uch fazali elektron to‘G‘rilagichlar reja


Bir yarim davrli to‘g‘rilagichlar


Download 0.99 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/7
Sana06.05.2023
Hajmi0.99 Mb.
#1436414
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
13-mavzu qisqasi

Bir yarim davrli to‘g‘rilagichlar. Eng sodda to‘g‘rilagich bir yarim davrli to‘g‘rilagich bo‘lib, unda bitta to‘g‘rilash 
elementi-diod ishlatiladi 1- rasm. 


U

Pulsatsiyali 
Fzgarmas 

kuchlanish 
kuchlanish 

U

T/2 

3T/2 
~U

V

V


U

T/2 
T

b

1-rasm. Sinusoidal kuchlanish (a) , bir yarim davrli to‘g‘rilagich (b) va to‘rilangan kuchlanish (v) 
Diodning ventil xususiyati tufayli undan sinusoidal kuchlanishning faqat musbat qismi (agar diod teskarisiga ulansa
faqat manfiy qismi) o‘tadi, manfiy qism esa o‘tmaydi, chunki tokning teskari yo‘nalishda o‘tgan qismi uchun diod ѐpiq 
bo‘ladi. Agar sinusoidal kuchlanishning tebranish chastotasi f = 50 Gs bo‘lsa, yarim tebranish davri T/2 = 10 ms bo‘ladi, 
1-

rasm.
Dioddan faqat yarim musbat davrdagi tok o‘tadi 
1

v rasm.
Demak
1-
b rasmdagi
sxemaning kirishiga sinusoidal 
kuchlanish berilsa, uning chiqishida xar bir davr ichida uzunligi 10 ms bo‘lgan 


impulslar hosil bo‘ladi. Bu bir yarim davrli to‘g‘rilagich chiqishidagi pulsatsiyali kuchlanish deb ataladi. Amalda bunday 
pulsatsiyali kuchlanishga ega tok manbalari yaroqsiz hisoblanadi, undan faqat akkumulatorlarni zaryadlashda foydalanish 
mumkin, shunda ham uning foydali ish koeffitsienti juda kam bo‘ladi. 
To‘g‘rilagich kirishidagi kuchlanishni U
1
, chiqishdagi kuchlanishni U
2
desak 
U
2
= 0,45 U

(1) 
Ikki yarim davrli to‘g‘rilagichlar. Ikki yarim davrli to‘g‘rilagichlarda diodlarni ko‘priksimon ssxemada ulanadi. 
Buning uchun rombni chizib, rombning to‘rt tomoniga to‘rtta diodni xammasini bir tmonga qarab o‘rnatamiz, 2- rasm 

D1 
D2 

I



V2 

+U 
~U 
V1 D4 
D3 

I

I

A1 

T/2 

3T/2 
I

2-rasm. Ikki yarim davrli to‘g‘rilagich va to‘g‘rilangan kuchlanish

Ikki yarim davrli to‘g‘rilagichdagi tokning yo‘lini ko‘rib chiqamiz. O‘zgaruvchan sinusoidal kuchlanishning musbat 
yo‘nalishi deb 1-nutadan boshlangan tokni olaylik, bu tok «1-D1-A tugun-R-V tugun-D4-D tugun-2» kontur orqali ѐp iladi, 
bunda R iste’molchidan o‘tgan tok I
1
yo‘nalishda bo‘ladi. Sinusoidal kuchlanishning manfiy davri 2 nuqtadan boshlanib «2-D 
tugun-D2-A tugun- R-V tugun-D3-S tugun-1» kontur orqali ѐpiladi, bunda R iste’molchidan o‘tgan tok I
2
yo‘nalishda bo‘ladi. 
Agar e’tibor bersak har ikki xolda ham R iste’molchidan o‘tgan tokning yo‘nalishlari bir xil, shuning uchun ham to‘g‘rilangan 
kuchlanish faqat musbat (ѐki manfiy) yarim davrlardan iborat bo‘ladi. Yuqoridagidek kuchlanishni vaqt bo‘yicha 
integrallaymiz, faqat bu yerda integral butun davr bo‘yicha olinadi va kuchlanish ( 1) ifodaga nisbatan ikki marta katta bo‘ladi 
U
2
= 0,90 U

( 2) 

Download 0.99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling