130. Moliyaviy bashoratlash deb nimaga aytiladi?

192. Davlat budjetining taqsimlash va nazorat funksiyalarining miqdoriy va sifat tomonlari nimalardan iborat?
Byudjetning taqsim lash va nazorat funksiyalari o ‘z harakatlari davomida m iqdoriy va sifat tom onlarga egadir. Taqsimlash funksiyasining m iqdoriy tom oni u yoki bu fondning hajmiga tegishli hisoblanadi. Bunda turli fondlarning nisbatlari, ular o ‘rtasidagi proporsiyalar, ularning m iqdoriy param etrlarini to ‘g ‘ri aniqlash nazarda tutilayapti. Bu yerda har ikki funksiyaning harakati bir xilda muhimdir. Agar byudjetning taqsimlash funksiyasi u yoki bu fondni oshirish yoki kamaytirish yo‘li bilan uni ko‘zlangan darajaga yetkazishga sharoit yaratar ekan, uning nazorat funksiyasi esa ana shunday taqsimlashning natijasini, uning ijobiy va salbiy tom onlarini aniqlashga imkon beradi. Taqsimlashning sifat tom oni byudjetning sub’ektlar faoliyatiga har tom onlam a faol ta ’sir ko‘rsatadi va o ‘zida chuqur aloqalarni ifodalaydi. Byudjetdan moliyalashtirishdan to‘g‘ri foydalangan holda fondlarning shakllantirilishi byudjet m ablag‘larini iqtisod qilib, ulardan samarali foydalanishiga, iqtisod rejimiga rioya qilinishiga, sub’ektning barcha bo'linm alarida samaradorlikni oshirishga o ‘z ta ’sirini ko‘rsatadi. Bunga byudjetning taqsimlash funksiyasi faqat m iq d o riy o m illarg a b o ‘y su n d irilg an d a em as, balk i u sifat ko‘rsatkichlariga ham bog‘langandagina erishilishi mumkin. Bunda byudjetning n a z o ra t funksiyasi ham o ‘z y o ‘n a lish in i biroz o ‘zgartiradi: u faqat fondlarning miqdoriy jihatdan nomuvoflqligi to‘g‘risida emas, balki ana shu nomuvofiqliklar sifat ko‘rsatkichlariga ham ta ’sir ko‘rsatganligi to ‘g‘risida signal beradi.

193. Budjet mexanizmi deyilganda nimalar tushuniladi?

194. Davlat budjetining ahamiyati nimalarda namoyon bo‘ladi?
Davlat byudjeti iqtisodiyotning alohida tarmoqlari rivojlanishida asosiy m anba rolini ham o ‘ynashi mumkin. M asalan, ilmiy-texnika taraqqiyoti asosida milliy iqtisodiyotda yangi tarm oq vujudga kelayotgan b o ‘lsa, uning paydo bo‘lishini hozirgi sharoitda byudjetdan m oliyalashtirishsiz tasaw ur etib bo‘lmaydi.
Faoliyat ko‘rsatayotgan sub’ektlarning moliyaviy barqarorligini ta ’m inlashda byudjet katta aham iyat kasb etadi. Turli ob ’ektiv va sub’ektiv omillarning ta’siri ostida ayrim sub’ektlarning o ‘z moliyaviy resurslari ularning sog‘lom faoliyat ko‘rsatishi uchun yetarli bo‘lmay qolganda chetdan m ablag1 jalb qilishga ehtiyoj tug‘iladi. Bunday sharoitda davlat byudjeti tartibga soluvchi m anba sifatida maydonga chiqishi mumkin. Albatta, bunday hollarning barchasida davlat byudjeti m ablag‘lari sub’ektlarning o ‘z m anbalari, tarm oq ichidagi resurslar, bank kreditlaridan so‘ng oxirgi tartibga soluvchi m anba sifatida foydalaniladi.