130. Moliyaviy bashoratlash deb nimaga aytiladi?

198. Budjet daromadlarini shakllantirish jarayonining asosiy prinsiplari nimalardan iborat?
Byudjet daromadlarini shakllantirish jarayoni quyidagi prinsiplarga asoslanishi maqsadga muvofiqdir:
— soliqlarning byudjetga olinishi m am lakat m illiy boyligi m anbalarining tugashiga olib kelmasligi kerak;
— soliqlar ulami tolovchilar o ‘rtasida teng taqsimlanmog‘i lozim; «Davlat byudjetining daromadlari» iborasi byudjetga undirilayotgan soliqlar, to'lovlar, bojlar, ajratmalar va boshqa shunga o'xshash barcha daromadlami o ‘z ichiga oladi.
— soliqlarni ishlab chiqaruvchilaming aylanm a fondlari hajmiga ta ’sir ko ‘rsatmasligi;
— soliqlarning sof darom adga nisbatan hisoblanishi;
— davlat uchun soliqlarning undirilishi iloji boricha arzonroq b o ‘lishi lozim;
— soliqlarning undirilish jarayoni xususiy sektorai siqib chiqarmasligi kerak;
— sub’ektlarning mustaqil faoliyat ko‘rsatishiga sharoit yaratish. Y a’ni, sub’ektlarga tegishli bo‘lgan mablag‘larning bir qismini davlat byudjetiga olinishi ularning mustaqil rivojlanishiga salbiy ta ’sir ko ‘rsatmasligi kerak. Chegaradan o‘tib ketilganda sub’ektlarning mustaqilligini yo‘qotishiga, kasodga uchrash hollarining vujudga kelishiga, ichki rezervlarni qidirib topishga va ishlab chiqarishning o ‘sish sur’atlarini ta ’minlashga intilish susayadi, xufyona iqtisodiyotning rivojlanishi boshlanadi;
— sub’ektlarning xatti-harakati va intilishiga bo g iiq bo‘lmagan holda vujudga kelgan darom adlarning to ‘liq yoki qisman byudjetga olinishi. M a’lum bir xarajatlarni amalga oshirmasdan ohngan barcha darom adlar davlatning ixtiyoriga o ‘tishi kerak. Bu prinsipning ta ’siri ostiga sub’ektlar m a’muriyati noto‘g‘ri, noqonuniy harakati (masalan, davlat standartlarini buzish va boshqalar) natijasida olingan darom adlar ham kiritilm og‘i lozim;
— ishlab chiqarishni kengaytirish va boshqa m aqsadlar uchun k o rx onaning rejalash tirilg an eh tiy o jid an o rtg an sum m alarni byudjetga olish. Bu prinsip davlat byudjeti darom adlarini davlat korxonalarining m ablag‘lari hisobidan tashkil etishda qoilanilishi mumkin. U davlat korxonalarining moliyaviy holatini tartibga soladi va bir vaqtning o ‘zida ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishda davlatning m anfaatlarini ta ’minlaydi;
— byudjet mexanizmining rag‘batlantiruvchi ta’sirini ta’minlash. Mablag'larni sub’ektlar ixtiyorida byudjetga o ‘tkazilishi ularning samarali faoliyat ko‘rsatishga rag‘batlantirishi kerak. Bunda maqsad faqat davlat byudjeti darom adlarini miqdoriy jihatdan ta’minlash emas, balki shu yo‘l bilan korxonada faoliyat ko'rsatayotgan m ehnat jamoalarining manfaatlariga, ular faoliyatining sifat ko‘rsatkichlariga to ‘lovlarning ta ’sirchanligini kuchaytirishdir;
— byudjet darom adlarini shakllantirishda ulushli ishtirok etish. Bu prinsip byudjet darom adlarini aholi m ablag‘lari hisobidan shakllantirishda qo‘llanilib, uning natijasida aholi darom adiari darajasiga bog‘liq ravishda bir qismi byudjetga o ‘tkaziladi.