15-мавзу. Геоэкология ва амалиёт

2)Табиий геотизимлар тўғрисидаги билимлар, шунингдек уларни антропоген-техноген таъсир натижасида ўзгариши тўгрисида билимга ҳам эгалигини билдиради Табиат геотизимларидаги алоқалар тўгрисида билимларга эга бўлиши лозим, бунда бир бутунлик, уларни характери, ўзгарувчанлиги ва барқарорлиги, макон ва вақтдаги ҳолатларини билиш даркор;

3)Интеграл геотизимлар тўғрисидаги билимлар «табиат-жамият» супертизимидаги ўзаро муносабатлар хусусиятлари тўғрисидаги билимларни қамраб олиш керак, бунда жамиятни алохида роли тўғрисида, мавжуд ёки лойихаланадиган табиий техник геотизимларни хусусиятлари хақида, интеграл геотизимларни ўзгарувчанлиги ва барқарорлиги қобилиятлари, уларда ўз-ўзини бошқариш ва бошқарув жараёнларини алмашиб келиши тўғрисида билимларга эга бўлиш

Лойиҳалашнинг аниқ масалаларини ҳал қилиш.

Лойиҳалашнинг аниқ масалаларини ҳал қилишда, масалан, маълум ҳудудга эга бўлган геотехтизимни лойиҳасини тузишда аниқ геотизимларни хусусиятлари тўғрисида ҳудудий геоэкологик билимларга эга бўлиш катта аҳамиятга эга бўлади, инсон фаолияти билан табиат ўртасида ўзаро алоқаларни кўрсатиш ҳам амалий аҳамиятга молик. Тўғри, ҳудудий маълумотларни тўғри тушунтириш табиат билан жамият ўртасидаги ўзаро таъсир ҳамда табиий ва техник геотизим ўртасида таъсирни билиш фақат назарий билимларни асосида амалга ошириш мумкин.

Ҳудудий лойиҳалашнинг хусусияти.

Ҳудудий лойиҳалашнинг хусусияти – бу уни кўп босқичлиги ва бир-бирларини ичига кириб бориши, геотехтизимларни турли функцияли турларини лойиҳалашнинг ўзига хослиги, ўз вақтида геоэкологик ахборотларни зарур хажмда ва керакли шаклда келиб тушиши, меъёр ва андозаларда кенг фойдаланишдан иборат. Лойиҳаларни босқичлиги ва бир-бирини ичига кириб бориши шундан иборатки майда масштабли обзорли бош схемалардан лойиҳаларни (детал) аниқ ишланган йирик масштабга ўтишни тақозо қилади.

Биринчи босқичда одатдагидек, ҳудудни умумий принципиал моделини ташкил қилиш ва ривожлантириш (масалан, мамлакатнинг табиатини муҳофаза қилиш тадбирлари) – бош схема (масштаб 1 млн ёки 1:500 минг),