16-ma’ruza: Birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatish asoslari

10.29-rasm.Bosh qismiga bog’lam qo’yish. 

Qonning  yumshoq  to‗qimalar  ostiga  quyilishi  natijasida  ko‗z  atrofida  («ko‗zoynak 

simptomi»), chakka osti  chuqurligida, quloq  orqalarida qontalashlar  yuzaga kelishi,  bosh miya 

nervlari falaji va yarim falajlari kuzatilishi mumkin. 

Bosh miyaning chayqalishi diffuz shikastlanish simptomlari bilan tavsiflanadi. Bosh miya 

chayqalishini  shartli  ravishda  3  ta  darajaga  bo‗lamiz:  yengil,  o‗rtacha  va  og‗ir.  Bosh  miya 

chayqalishining klinikasida hushdan ketish, bosh og‗rig‗i, bosh aylanishi, ko‗ngil aynishi, shilliq 

qavatlar va terining rangsizlanishi, reflekslarning susayishi yoki umuman bo‗lmasligi kuzatiladi. 

Ko‗pincha  xotira  buzilib,  jabrlanuvchi  qanday  holatda  jarohat  olganligini  eslay  olmaydi.  Miya 

chayqalishining  yengil  darajasida  hushdan  ketish  bir  necha  sekunddan  bir  necha  minutgacha 

davom etib, kuchsiz mushak gipotoniyasini aniqlash mumkin. Puls sekinlashishi yoki tezlashishi 

mumkin.  

Tez  kunlar  ichida  bemorning  holati  normallashib,  birinchi  haftaning  oxirida  shikoyatlar 

asta-sekin yo‗qoladi.  

Bosh miyaning og‗ir darajada chayqalishi uzoq muddatli hushdan ketish bilan tavsiflanib, 

u  bir  necha  soatdan  bir  necha  kungacha  davom  etishi  mumkin.  Hayotiy  zarur  organlarning, 

jumladan yurak-tomir va nafas tizimi funksiyalari buziladi.