16-мавзу. Меҳнат бозори ва корхоналарда меҳнат ресурсларидан

16.17-расм. Иқтисодий рента.

Мувозанат шароитида (нуқта) ишчилар иш ҳақи оладилар. Лекин, малакали ишчилар иш ҳақи олиб ишлашга тайёр бўлсалар ҳам иш ҳақи олаяптилар (демак, улар оладиган иқтисодий рента га тенг бўлади).

Минимал иш ҳақи (меҳнат нархи) билан бозорда шаклланган иш ҳақи ўртасидаги фарқ иқтисодий рентани ташкил этади. 12.17-расмда барча ишчилар учун ушбу кўрсаткич учбурчак юзига тенг. Шунинг учун ҳам рақобатлашган бозорда, қисқа муддатли оралиқда иқтисодий рентанинг бўлиши, тармоққа янги ишчиларни кириб келишини ра\батлантиради.
Рақобатлашувчи тармоқда узоқ муддатли оралиқда меҳнат таклифи чизи\и абсолют эластик (горизонтал) бўлгани учун иқтисодий рента бўлмайди.
Лекин, ноёб мутахассисларнинг етишмаслиги, иқтисодий рента узоқ муддатда ҳам сақланиб қолади (амалда ишлаб чиқаришда ноёб мутахассисларни жалб қилиш учун, уларга қўшимча иш ҳақи белгиланади). Эстрада юлдузлари, кино юлдузлари, машҳур спортчилар иқтисодий рента оладилар. қуйидаги 12.18-расмда ушбу ҳолат ифодаланган.
Бошлан\ич ишчи кучига талаб , таклиф эса . Таклиф эластик бўмаганда, ишчи кучи нархи фақат талабдан бо\лиқ бўлади. Киноактёрнинг обрўи ошиб бориши, унга бўлган талабни дан га кескин оширади.
Шундай қилиб, унинг нархи дан га кўтарилади. Расмда тўртбурчак юзи иқтисодий рентани ифодалайди.
W
W₁

16.18-расм. Таклиф чеклангандаги иқтисодий рента.

Иқтисодий рента - бу таклифи чегараланган ресурсга тўланадиган нархдир.