19-var Sug’orish turlari: namiqtiruvchi, namiqtiruvchi-sho’r yuvish, maxsus, muntazam, nomuntazam, liman sug’orish, yalpi (yoppasiga) sug’orishlar

28-BILET 3-SAVOL JAVOBI -IRRIGATSIYA XÒJALIK SHAROITLARININV TUPROQ MELLIORATIV HOLATIGA TASIRI-Sug‘orish tarmoqlari orqali oqib kelgan suv bilan turli sug‘orish usullari orqali ekinlar sug‘oriladi. Sug‘orish usullariga qo‘yiladigan talablar: - Butun sug‘oriladigan dala bo‘yicha suvni bir tekisda taqsimlash va o‘simliklar ildizi tarqalgan faol qatlamni zarur miqdorda namlash. -Berilgan suv tuproqni zichlamasligi, qatqaloq vujudga kelmasligi, o‘simliklarning o‘sishi, rivojlanishi va hosildorligiga hamda mahsulot sifatiga salbiy ta’sir qilmasligi kerak. - Suvni tuproqning tub qatlamlariga shimilib ketishiga, bug‘lanishiga va oqovaga chiqib ketishiga yoi qo‘ymasligi zarur. - Sug‘orishni zarur muddatda o‘tkazish uchun doimo tayyor holda bo‘lishlik. - Sug‘orishning mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishga mos bo‘lishligi. - Kam mehnat va mablag‘ talab qiladigan bo‘lishi kerak.

22-VARIANT 1-savol EKINLARNI TUZ TASIRIGA CHIDAMLILIGIGA TASIR ETUVCHI OMILLAR VA ULARNI OSHIRISH YÒLLARI-Òsimliklarni òsish sharoitlarini òzgartirish yòli bn ekinlarni tuz tasiriga chidamliligini oshirish mumkn Ekish oldidan uruģlarni tuz eritmasida uvitish yoki ishlov berish ( NaCl eritmasi)Minerallashgan suv bn uruģlarga ishlov berish(3.0-4.0 g/l)Superfosfat òģiti eritmasida uruģni ivitish Shòr yerdagi q.x ekinlarini ekish normasini 25-30% oshirish Shòr yerdagi q.x ekinlarini suģorish normasini 30% gacha oshirish Sug‘oriladigan sho‘rlangan yerlarda o‘simliklarning tuz ta’sirida yomon o‘sishi yoki nobud bo‘lishiga, odatda, tuproq eritmasida suvda eriydigan oddiy tuzlar konsentratsiyasi ortib ketishi sabab bo‘ladi. O‘simlikning nimjon bo‘lib o‘sishiga yoki nobud bo‘lishiga quyidagilar bevosita sabab bo‘ladi: tuzlar ta’sirida o‘simliklarning fotosintez nafas olish va ulardagi modda almashinuvining buzilishi tuproq fiziologik quruqligining 155 ta’siri; o‘simliklarning minerallar bilan oziqlanishining buzilishi; o‘simliklarning tuzdan zaharlanishi; o‘simliklarning ildiziga tuzlarning yomon ta’sir etishi. Ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligini oshirish uchun quyidagi tadbirlar o‘tkaziladi: 1. Tuzlar ta’siriga chidamli ekin turlarini ekish. 2. Tuzlar ta’siriga chidamli ekin navlarini ekish. 3. Yuqori sifatli, saralangan ekin urug‘larni ekish. 4. Sho‘r yerlarda yetishtiriladigan ekinlarning ekish me’yorlarini 15-25% gacha (sho‘rlangan yerlarga nisbatan) oshirish. 5. Sho‘r yerlarda yetishtiriladigan ekinlarning sug‘orish me’yorlarini 10-20% gacha (sho‘rlangan yerlarga nisbatan) ko‘- paytirish. 156 6. Ekish oldidan urug‘larni tuz (4% NaCl eritmasi), minerallashgan sizot suvlar (3-4g/l) va mineral o‘g‘itlar eritmalarida (superfosfat 2%) ivitish