detoksikantlar yordamida (detoksikatsiyalash) zararsizlantirish orqali hal qilinadi. Detoksifikatsiya qiluvchi moddalar - bu og'ir metallar, pestitsidlar, nitratlar va boshqa zaharli moddalarni, shuningdek, ichki kelib chiqadigan toksinlarni o‘ziga biriktirib olish va organizmdan chiqarib tashlashga qodir bo'lgan birikmalar. Ular entero- yoki fitosorbentlar deb ham ataladi. - Ular metabolik jarayonlarni tartibga solib, xolesterin darajasini normallantiradi, jigar va buyraklar faoliyatini yaxshilaydi, toksik moddalarni tanadan chiqib ketishiga yordam beradi. Oshqozon-ichak traktiga tushgan fitosorbentlar suv muhitida shishiradi va katta o'lchamli tuzilmalar hosil qiladi. Bu ichakning ishlashiga stimul beradi, uni rag'batlantiradi: ingichka ichakda so'rilish tezligini tartibga soladi va oshqozon-ichak trakti orqali oziq-ovqat harakatini tezlashtiradi.
- Enterosorbentlarga faollashtirilgan ko‘mir, pektinlar, ligninlar, tsellyuloza va boshqalar kiradi.
- Oshqozon kasalliklarini davolash va organizmdan zaharlarni chiqarish uchun faollashtirilgan uglerodlarni tibbiyotda qo'llash Gippokrat davridan beri ma'lum. Hozirgi vaqtda enterosorbsiya uchun faollashtirilgan ko‘mirning yangi turlari yaratilgan bo'lib, ular yuqori mustahkamlikga ega, ba'zan sirt qobig'i tsellyuloza efirlaridan tayyorlanadi. SKN markali yenterosorbtsiya uchun, ko‘mir sorbentlari (to'yingan karbonat sorbenti) ishlatiladi. Ularning adsorbsion faolligi qabul qilinganidan keyin birinchi soat ichida 150 ... 200 mg /g va 12 soatda 350 ... 500 mg / g ni tashkil qiladi.
- Ligninlar - aromatik spirtlarning polimerlaridan tashkil topgan hujayra membranasining moddalari. Ular safro tuzlari va boshqa organik birikmalarni bog'lashga qodir, shuningdek, yo'g'on ichakda ozuqa moddalarining so'rilishini sekinlashtiradi yoki buzadi.
- LIGNIN (lot lignum — daraxt, yog‘och) — tabiiy murakkab polimer modda. mol. m. 1000 dan 150000 gacha, zichligi 1250— 1450 kg/m3. Tomirli o‘simliklarning hujayralarida bo‘ladi. Lignin hujayra qobiqlarida to‘planib hujayrani yog‘ochlantiradi va uni mustahkam qiladi. Keng bargli daraxtlar tarkibida 20 — 30%, igna bargli daraxtlar tarkibida 50% gacha Lignin bor. L. molekulasi aromatik spirtlarning polimerlanishida hosil bo‘lgan moddalardan iborat. Lignin sariqjigarrang amorf modda, suv va organik erituvchilarda erimaydi. Lignin quyidagicha hosil bo‘ladi: shikim kislota – fenilalanin – dolchin kislota – ferul kislota – koniferil spirt – L. L. sellyuloza va gidroliz sanoatida chiqindi mahsulot hisoblanadi. Yoqilg‘i, donador faol ko‘mir, g‘ovak g‘isht, o‘g‘it, to‘ldiruvchilar, mas, plastmassa i. ch. da xom ashyo sifatida ishlatiladi.
- Hozirgi vaqtda gidrolitik lignindan "polifepan" ("polimer" va "fenilpropan" so'zlaridan)
Do'stlaringiz bilan baham: |
