2. Absolyut muǵdarlar haqqında túsinik hám olardıń túrleri Salıstırmalı muǵdarlar haqqında túsinik hám olardıń kórsetiliw

Absolyut mug‘darlar baqlanip atirg‘an mug‘dar birliklerin qosiw yamasa ayriw joli menen aniqlanadi. Esaplaw tiykarinan sanaw ha‘m o‘lshew joli menen a‘melge asiriladi.

Ablolyut mug’darlardin’ tu’rleri

• 
  Ko’rsetiliwine qarap absolyut mug’darlar jeke ha’m uliwma mug’darlarg’a bo’linedi.
  
• 
  Jeke absolyut mug’darlar- statistikaliq baqlaw protsessinda alinip, baslang’ish esap ha’m baqlaw hu’jjetlerinde jaziladi.Bunday mug’darlar baqlanip atirg’an toplamnin’ ayrim birliklerin xarakterleydi ha’m statistikaliq tekseriw ushin derek bolip esaplanadi.
  
• 
  Uliwma absolyut mug’darlar- degende baqlanip atirg’an toplamnin’ ha’r bir birligin emes, ba’lkim onin’ qosindisin ta’riyplewshi mug’darlar tu’siniledi.
  

Natural o’lshew birligi

• 
  U’yrenilip atirg’an ha’diysenin’ ishki qa’siyetin ko’rsetiwshi awirliq, uzinliq, ko’lem ha’m basqa birlikler tu’siniledi.
  
• 
  Misali: islep shig’arilg’an ko’mir tonna, xaliq sani- adam, egin maydani gektar, basip o’tilgen jol- kilometrlerde ko’rsetiledi.
  

Juwmaqlawshi

Statistikaliq kórsetkishler degende aniq makan hám waqit sharayatindag`i massaliq hádiyse hám protsesslerdiń jag`dayin, rawajlaniwin, strukturasin, óz-ara baylanislarin xarakterlewshi  ólshemler túsiniledi

Statistikaliq kórsetkishler sistemasi degende massaliq protsesslerdi hám olardiń belgilerin óz-ara baylanista sálelendiriwshi, bir biri menen baylanisli bolg`an kórsetkishler kompleksi túsiniledi. .

Statistikaliq kórsetkishler biliw, basqariw ayrimlari qollap quwatlawshi funktsiyalardi orinlaydi.

Statistikaliq kórsetkishlerdiń biliw funktsiyasiniń mánisi sonnan ibarat olar úyrenilip atirg`an hádiyse hám protsesslerdiń jag`dayi, rawajlaniwi, bag`dari hám intensivligin kórsetedi. Basqariw funkiyasinda olar basqariwdiń áhmiyetli elementine aylanadi. Bazar ekonomikasi sharayatinda bul funktsiyaniń roli jánede artadi. Misali, shártnamalardiń orinlaniwi, fizikaliq hám yuridikaliq shaxslarg`a kórsetilgen xizmetler sipatiniń joqarilawi kárxana imidjine úlken tásir kórsetedi.hár bir menedjer bul kórsetkishlerdi jaqsilawg`a háreket etedi.

Statistikaliq kórsetkishler hár qiyli funktsiyalardı orinlawı olardiń túrlerin bahalaydi. Statistikaliq kórsetkishler a) úyrenilip atirg`an hádiyselerdiń mazmuni boyinsha kólemli (sanli) hám sipat kórsetkishlerge; b) uliwmalastiriw dárejesi boyinsha invidual hám uliwmalastiriwshi kórsetkishlerge; v) protsesslerdi úyreniw xarakterine qarap bir waqitli hám periodli kórsetkishlerge bólined.