2. Davriy to‘lovlarni hisoblash. Amortizasiyani hisoblash uchun Excel funksiyalari Kredit va qarzlar bo’yicha operasiyalarni hisoblash uchun Excel funksiyalari

OBЩDOXOD funksiyasi. Bu funksiya har bir hisoblash davrining boshi yoki oxirida yoxud ikki davr oralig’ida teng so’ndiriladigan qarzlar bo’yicha asosiy to’lov miqdorini hisoblash uchun ishlatiladi.
Sintaksisi: OBЩDOXOD(stavka;kol_per;z;nach_period;kon_period;tip).
Masala. Yillik 15% bilan olti yil muddatga 1000 ming rubl miqdorida ssuda olingan; foizlar har kvartal hisoblanadi. Beshinchi yildagia asosiy to’lov miqdori aniqlansin.
Yechimi. 12.3-jadval bo’yicha hisoblash davrining foiz stavksini (15%/4) va hisoblash davrining umumiy sonini (6  4) aniqlaymiz. 17 oydan 20 oygacha bo’lgan davrlar to’lovning beshinchi yilini beradi. Agar ssuda har bir hisoblanadigan davr oxirida teng to’lovlar bilan so’ndirilsa, beshinchi yilga qarzdorlik to’lovi miqdori quyidagicha aniqlanadi:
OBЩDOXOD(15%/4;6*4;1000;17;20;0) = -201,43 rubl.


Sarmoya oborotining darajasini aniqlash
Excel da hisoblashga ruxsat beradigan funksiyaga ega:

• 
  ketma-ket davriy tushumlar va o’zgaruvchan kattaliklar to’lovi uchun ichki oborot darajasi – VNDOX funksiyasi;
  
• 
  ketma-ket nodavriy tushumlar va o’zgaruvchan kattaliklar to’lovi uchun ichki oborot darajasi – ChISTVNDOX funksiyasi;
  
• 
  ketma-ket davriy tushumlar va qayta sarmoyaning foydasini hisobga olib, o’zgaruvchan kattaliklar to’lovi uchun ichki oborot darajasi – MVSD funksiyasi.
  

VNDOX va ChISTVNDOX funksiyalari yordamida sof joriy miqdor (NPV) nolga teng bo’lsa, R diskontirlash normasini iterativ metod bilan hisoblanadi. Agar k daromadning bozor normasi ma’lum bo’lsa, u holda R hisoblangan qiymatni pul qo’yishning u yoki bu loyihasini baholash uchun qo’llash mumkin. Agar R>k bo’lsa, loyiha qabul qilinadi, RQaror qabul qilish uchun asos Rk bo’lganda loyiha investori foyda hisobiga nafaqat moliyaviy xarajatlarini qoplaydi, balki qo’shimcha foyda ham oladi. Bu yerdan bu loyihaning iqtisodiy samaradorligi ko’rinib turibdi.