2. Fizikaning bоshqa fanlar bilan alоqasi

27. Doimiy magnit va aylanma tok. Doimiy magnit kuchli magnit maydon tomonidan magnitlangan ferromagnit materiallardan tayyorlangan. Tashqi magnit maydon o'chirilganidan keyin ishlatiladigan qattiq magnit material qismi qisman magnitlangan bo'lishi mumkin.
Kuchli magnit maydonni boshdan kechirgandan so'ng, ushbu materiallardagi barcha atomlarning magnit momentlari bir xil yo'nalishga yo'naltirilgan. Shuning uchun kuchli tashqi magnit maydon yaratiladi.Uzoq vaqt davomida magnit xususiyatlarini saqlab turadigan magnit doimiy magnit deb ataladi. Tabiiy magnitlar (magnetit) va sun'iy magnitlar (alyuminiy-nikel-kobalt qotishma) kabi. Mıknatıslarda doimiy magnitlardan tashqari, magnitlangan energiyani talab qiluvchi elektromagnitlar ham mavjud.


28. Biо-Savar-Laplas qоnuni. Lorents kuchi.
Lorents kuchi — magnit maydonda harakatlanayotgan zaryadli zarraga taʼsir etuvchi kuch. Bu kuchni X. A. Lorents 1884-yilda Xoll efektiii taxlil etish jarayonida aniqlagan. Lorents kuchi hamma vaqt zaryadli zarraning harakat tezligiga tik yoʻnalganligi sababli, hech qanday ish bajarmaydi va markazga intilma kuch yoge vazifasini oʻtaydi.Biosavarlaplas qonuni — oʻtkazgichdan oʻtayotgan elektr toki bilan u hosilqilgan magnit maydoni kuchlanganligi orasidagi munosabatni ifodalovchi qonun. Bu qonunni 1820-yilda BIO Savar Laplas topgan
{\displaystyle \mathbf {F} =q\left(\mathbf {E} +[\mathbf {v} \times \mathbf {B} ]\right).}
29. Magnit maydоndagi tоkli o`tkazgichga ta’sir qiluvchi kuch. Ampеr qonuni.
Amper qonuni – bir-biridan muayyan masofada joylashgan oʻtkazgichlarning kichik bir qismidan oqayotgan ikki tokning oʻzaro mexanik ta’siri haqidagi qonun. Amper qonunidan shunday xulosa chiqadi: bir tomonga oqayotgan tok-li parallel oʻtkazgichlar oʻzaro tortisha-di, qarama-qarshi tomonga oqayotgan tok-li oʻtkazgichlar oʻzaro itarishadi. Amper sharafiga shunday atalgan. Magnit maydonining tokli kichik bir oʻtkazgichga koʻrsatadigan ta’sir kuchini ifodalovchi qonun ham Amper qonuni deb ataladi.