2-Mavzu. J. Dalton atomistikasi. Anorganik birikmalarning sinflari

4. MOL.  MOLYAR MASSA. 

 

Hamma  kimyoviy  hisoblarda  muhim  tushuncha  bo’lib  mol  hizmat  qiladi. 

«Fizikaviy  kattaliklar  birliklari»  Davlat  standartida  mol  uchun  quyidagi  ta‘rif 

berilgan: «Mol – bu moddaning 0,012 kg uglerod izotopi 

12

С da nechta atom 

---

bo’lsa, tarkibida shuncha struktura birliklar (molekula, atom, ion,  elektron 

va  boshqalar)  bo’ladigan  miqdoridir.»  Masalan,  1  mol  uglerod  (IV)  –  oksidi 

(СО

2

)  1  mol  СО

2

  molekulasidan,  1  mol  С  atomlaridan  2  mol  O  atomlaridan,  22 

mol elektronlardan 3 mol atom yadrolardan tarkiblangan; 1 mol natriy sulfid esa 1 

mol Na

2

SO

4

 guruhidan, 2 mol Na

+

 ionlaridan, 1 mol  SO

4

2-

 ionlaridan tarkiblangan. 

 

Bitta uglerod atomining massasini (1,993 . 10

–26 

 kg ) bilgan holda 0,012 kg 

ugleroddagi atomlar soni N

A  

ni hisoblab topish mumkin.  

 

N 

A

 = 

23

26

10

02

,

6

10

993

,

1

/

012

,

0









кг

моль

кг

 г/моль 

 

Bu  son  Avogadro  doimiysi  deyiladi  (belgisi  N

A

,  o’lchovi  g/mol)  va  istalgan 

moddaning bir molidagi struktura birliklari sonini ko’rsatadi. 

 

Mollar hisobidagi  modda miqdori massaga proportsional bo’lmaydi, chunki 

ayni bir modda molekulalari massalari hatto turli xil izotoplardan tarkib topganini 

hisobga  olmaganda  ham,  har  xil  energetikaviy  holatlarida  turli  massaga  ega 

bo’ladi.  Shuning  uchun  modda  miqdori  –  mol  yangi  birlik  bo’lib,  massadan  farq 

qiladi.