2-mavzu. Pul mablag’lari va hisob-kitoblar hisobi

2. Mol yetkazib beruvchilarga jo’natilgan tovarlar uchun akkreditivdan 
to’landi – 160.000 so’m. 
3. Jo’natilgan tovarlar moddiy texnika ta’minoti omboriga keldi va qabul 
qilindi – 160.000 so’m. 
4.Ishlatilmagan akkreditiv so`mmasi qaytarib olindi – 400.000 so’m. 
 
Misolimizdagi provodkalar quyidagicha beriladi: 
1. Debet: 5500 «Akkreditivlar» schyoti – 200.000 so’m. 
Kredit: 5110 «Hisob-kitoblar» schyoti – 200.000 so’m. 
2. Debet: «Mol yetkazib beruvchi va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
schyoti – 160.000 so’m. 
Kredit: «Akkreditivlar» schyoti – 160.000 so’m. 
3. Debet: 4100 «Tovarlar» schyoti – 160.000 so’m. 
Kredit: 6010 «Mol yetkazib beruvchi va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» 
schyoti – 160.000 so’m. 
4. Debet: 5110 «Hisob-kitoblar» schyoti – 40.000 so’m. 
Kredit: «Akkreditivlar» schyoti – 40.000 so’m. 
Schyotlar sxemasida quyidagicha ko’rsatiladi: 
D-T “Akkreditivlar” K-T 
D-T “Tovarlar” K-T 
1) 200 000 2) 160 000 
B.K. ... ...
4) 40 000 
3) 160 000

---

 
D-T “Hisob-kitob” K-T 
“Mol yetkazib beruvchilar va 
pudratchilar bilan 
D-T hisob-kitoblar” K-T 
B.K. ... ... 1) 200 000 
2) 160 000 3) 160 000 
4) 40 000
Hisob-kitobning akkreditiv formasini aktsept formadan farqi shundaki 
akkreditiv formasida tovarlar uchun mol yetkazib beruvchilarga oldindan pul 
to’lanib, keyin tovarlar qabul qilinadi. 
Chek bu xo’jalik yurituvchi sub’ektlar shuningdek tadbirkorlar bilan banklar 
o’rtasidagi hisob-kitoblarni amalga oshiruvchi qimmatli qog’ozlar. Chek egasi 
chekdan bajarilgan ish va ko’rsatilgan xizmatlarga to’lovlar to’lashda, tegishli 
tovarni xarid qilishda foydalanishi mumkin. Mijozlarga xizmat qiluvchi banklar, 
ularning to’lov qobiliyati hisob-kitob schyotidagi pul mablag’larining holatini 
hisobga olib ularning talabiga asosan chek daftarchalarini beradilar.
Chekdagi asosiy ma’lumotlar chekning koreshok qismida xam ko’rsatiladi. 
Chekda ishlatiladigan pul mablag’ining miqdori ko’rsatilgan bo’lib, undan faqat 
belgilangan miqdordagi xo’jalik operatsiyasi uchun to’lov vositasi sifatida 
foydalanish mumkin. Chekka pul mablag’larini o’tkazish faqat «Hisob-kitob 
schyoti»da amalga oshiriladi. 
Buxgalteriya hisobida cheklar bilan hisob-kitoblar aktiv 5520 «Chek 
daftarchalari» schyotida yuritiladi. Bu schyotning debetida chek daftarchasiga 
o’tkazilgan so`mma ko’rsatilsa, kredit tomonida uning qanday maqsadlar uchun 
ishlatilishi ko’rsatiladi. 

Nazorat savollari: 
 
1.Kassa operatsiyalarini hisobga olish tartibi. 
2.Hisob-kitob operatsiyalarni hisobga olish. 
3.Valyuta scheti bo`yicha hisobni yuritish. 
4.Hisobdor shaxslar va ular bilan bog`lik muomalalar hisobi. 
5.Olinadigan va to`lanadigan pul nazorati. 
6.Bank kreditlari va qarzga olingan mablag`lar hisobi.