2-mavzular: arxeologik tadqiqot turlari va zamonaviy usullari

2-MAVZULAR: ARXEOLOGIK TADQIQOT TURLARI VA ZAMONAVIY USULLARI (2-SOAT)




REJA:

1. 
   Arxeologik tadqiqot manbalari va uning vazifalari
   
2. 
   Tarixiy va arxeologik davrlashtirish
   
3. 
   Arxeologik tadqiqot usullari
   
4. 
   Mustaqillik yillarida O'zbekistonda arxeologiya faning rivoji
   
5. 
   O‘zbekistonda arxelogik yodgorliklarni saqlash bo'yicha amalga oshirilgan ishlar
   

Tayanch so‘zlar:
Tadqiqot manbalari, tadqiqot usullari, madaniy qatlam, shurf tashlash, tarixiy va arxeologik davrlashtirish, xronologiya, radiokarbon usuli, yer usti arxeologiyasi, suv osti arxeologiyasi, kosmik arxeologiya.

Tarixda hech bir narsa, hodisa va voqea izsiz yo‘qolmaydi. Ular haqida yozma manbalarda saqlanmasligi mumkin, lekin moddiy madaniyatda adbatta iz qoladi. Shularni topish, izlash va izohlash arxeologlar vazifasi sanaladi. Shu sababdan arxeologik tadqiqot ishlari hech qachon tugallanmaydi, chunki moddiy manbalaning aksariyati yer ostida bo‘lib, ularni topish mushkul va nihoyatda ko‘p vaqt talab etadi. Bugungi kunda arxeologiya sohasi nihoyatda kengayib, murakkablashib bormoqda. Arxeologiya fani taraqqiyoti davrida asosan ikki tadqiqot turi shakllandi. Ular, arxeologiya va suv osti arxeologiyasi tadqiqot turlaridir.

2-rasm.

1. 
   Arxeologiya – (yer usti arxeologiyasi) uzoq yillar davomida yer qariga ko‘milib ketgan yodgorliklarni qazib o‘rganadi. Inson tomonidan yaratilgan turur-joy qoldiqlari(shahar, qishloq, qal’a, karvonsaroylar, ibodatxonalar, qo‘rg‘onlar va h. k.), odamlar yashagan g‘or va makonlar, manzilgohlar, ungirlarni o‘zining ish uslubida qazib o‘rganadi. Uning ish uslubi metodologik jihatdan 3 qismdan iborat. Ular:
   

•