2 mundarija

 
SIGNAL SHISHALARI. 
Signal shishalar deb, rangli signallar uchun ishlatiladigan rangli shishalarga 
aytiladi. Ko‘proq dolzarb bo‘lgan signal ranglari qizil, sariq, yashil hisoblanib, 
qizil shisha yashil nurlarni, yashil shisha esa qizil nurlarni o‘tkazmasligi kerak. 
Signal shishalari oddiy ohaktosh – natriyli shisha massasiga unga mos rang 
beruvchi qo‘shishi bilan olinadi. Signal shishalari uchun bo‘yoq sifatida quydagilar 
ishlatiladi: 
qizil shisha uchun: selen va kadmiy birikmalari, 
yashil shisha uchun: rux oksidi va xrom oksidi, 
sariq shisha uchun: CdS. 
 
OPTIK SHISHA. 
Optik shisha deb, aniq optik asboblar ishlab chiqarishda ishlatiladigan 
shishaga aytiladi. Optik shisha oddiy shishadan quyidagi xususiyatlari bilan farq 
qiladi: yaoni, yuqori fiziko-texnik xossalari – yuqori ko‘rsatkichi va bir jinsliligi, 
shaffofligi, doimiy optik xarakteristikasi bilan farq qiladi.
SHISHA SANOATI UCHUN XOM ASHYO MATERIALLARI.
 
3. Kimyoviy tarkibga ko‘ra shishalarning bo‘linishi. 
Kimyoviy tarkibi bo‘yicha shishalarni quyidagi sinflarga bo‘lish mumkin: 
oltingugurtli, selenli, mishyakli (margimush)li, silikatli, boratli, fosfatli, 
germanatli, kvarsli va boshqalar. 

---

36 
Bir vaqtning o‘zida ikkita shisha hosil qiluvchi oksidning shisha tarkibida 
mavjud bo‘lishi uning nomlanishida ham o‘z aksini topadi, ya’ni masalan, 
borsilikatli (B
2
O
3
va SiO
2
), silikofosfat shisha (R
2
O
5
va SiO
2
), arsenosilikatli 
(As
2
O
3
va SiO
2
), germanosilikatli (GeO
2
va SiO
2
), borfosfatli (B
2
O
3
va R
2
O
5
) 
va boshqalar. 
Adabiyotlarda shishalarni quyidagicha ya’ni, elementar shishalar ( S, R, S, 
As va Se), galogenli shishalar (BeF
2 va
Zn F
2 
), xalkogenidli shishalar (As-S, As-
Se, As-Te, Ge-As-S, Ge-P-S va boshqa kislorodsiz sistemalar), oksidli shishalar 
(SiO
2
, B
2
O
3
, R
2
O
5
va As
2
O
3
) va sanoat shishalari ( Me
2
O-
n
SiO
2
, Me-Na va K, 
n=2-4; NaO-CaO-SiO
2
; NaO-MgO-CaO-Al
2
O
3 
-
SiO
2
; K
2
O-ZnO-PbO-SiO
2
va 
boshqalar) klassifikatsiyalash ham mavjud. 
SHisha mahsulotlari sanoatda ishlatish jarayoniga qarab turlicha belgilanadi. 
Masalan, deraza oynasi, texnik shisha, laboratoriya shishasi, optik shisha va 
boshqalar. YAna ularni qurilish shishasi, texnik shishasi, laboratoriya shishasi, 
optik shishasi va maishiy-ho‘jalik shishalari kabi tasniflashimiz ham mumkin. 
44.444 4