2 Тузувчилар


Download 0.78 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/66
Sana06.04.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1334427
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   66
Bog'liq
osimliklar fiziologiyasi

АДАБИЁТЛАР. 
1. Г.Д. Мустақимов. Ўсмликлар физологияси ва микробиологияси асослари.
2. А.Имомалиев, А.Зикирёев. Ўсимликлар биохимияси. 
3. А.Л.Умаров. Ўсимлклар анатомияси ва морфологиясидан.


51 
10-МАВЗУ. ЎСИМЛИКЛАР ТАНАСИДА СУВ ВА ЭРИТМАЛАРИНИНГ 
ХАРАКАТЛАНИШИ
РЕЖА: 
1. Ўсимликларда сувнинг харакатланиши. 
2. Ўсимликларда минерал ва органик моддаларни харакатланиши
3. Транспирация ходисаси. 
4. Гуттация ходисаси. 
5. Гидроактив ва гидропассив реакциялар. 
Ўсимлик тансасида сув ва эритмаларнинг харакатланиши. 
Илдиз системаси қабул қилган сув ва унда эориган моддалар ўсимликнинг ўтказувчи 
найлари орқали юқорига қараб харакат қилади. Бунга юқорига йўналтирилган сувнинг оқим 
деб айтилади. Фотосинтез прооцессида юқоридан пастга қараб қилган харакатини юқоридан
пастга йўналган сув оқими дейилади. Бироқ баргларда хосил бўлган органик бирикмаларда 
хосил бўлган органик бирикмалар пастда жойлашган органларга бормасдан ўсимликларнинг 
ўсиши конусларига хам оқиб боради. Бунга органик моддаларнинг юқорига харакатланиши 
оқим деб аталади. 
Ўсимликлардаги ўтказувчан найларни дастлабки бўлиб Малpпуги 1679 йили ва Гелpа 
1727 йилда аниқлаган. 
Пастдан юқоридан пастга сув оқими флоэма тўқиз харакатлари орқали ўтади. 
Флорема ва кслема ўтказувчи найлари барча юксай ўсимликлар учун хосдир. 
Илдиз сиситемаси орқали сув ва унда эриган менрал туалар хамда илдиз илдиз 
тўқималарида пайдо бўлган органик бирикмаларнинг юқоридаги органларига харакат 
қилишида бир неча хил кучлар иштирок этади. Улардан бири илдиз билан кучидир. 
Иккинчиси эса барг хўжайраларнинг жимилиш кучидир. 
Барг хужайраларнинг шимиши кучи воситасида, баланд бўйли ўсган дарахтлар 
тулароқдаги сувни осонлик билан шимиб олади. 
Учинчиси куч сув молекуларлари ўртасидаги ўзаро боғланиш кучи. Бу куч 200-3000 
атом босим кучи. Бу куч сув йўлларининг ўзилиб тўсилиб қолишига тўсиқинлик қилмайди. 
Тўртинчиси куч ўтказувчи кишилар ноибларнинг тортишиши кучидир. 

Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling