64
ЎзМУ БОТАНИКА БОҒИДА ИНТРОДУКЦИЯ ҚИЛИНГАН ВА
ДОРИВОР ЎСИМЛИКЛАР БИОЛОГИЯСИ
Маткаримова А.А., Турсунова Ш.А., Халимова Ш.Э.,
Исмоилходжаева С.Ў., Азизов Х.Я.
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети
Табиатдаги барча тирик мавжудодларни ўсимликлар оламисиз
тасаввур этиб бўлмайди. Ўзбекистон табиий ва географик жиҳатдан
доривор ўсимликларга бой худуддир. Бу худудда табиий қолда 4500
турга якин юксак ўсимликлар учрайди. Шулардан 1200 га яқин ўсимлик
турлари
дориворлик
хусусиятига
эга
бўлиб,
Ўзбекистон
Республикасининг ўсимликлар дунёсининг бойлигидан далолат беради.
Бутунжаҳон Соғлиқни Сақлаш ташкилотининг маълумотларига кўра,
мавжуд дори-дармонларнинг 60% ни доривор ўсимликлар хом-
ашёларидан олинган препаратлар ташкил этади.
Фақат ўсимликларнинг шундай ажойиб қобилиятга эгаки, улар ер
юзидаги барча тирик мавжудодларнинг нафас олиши учун кисларод
ажратиб беради. Ўсимликлар тупроқ ва иқлим шароитида фаол иштирок
этадилар, инсон ва ҳайвонларнинг озиқ рационини ташкил қилади.
Кўмир, нефт, торф буларнинг ҳаммаси ўсимлик маҳсулотлари
фаолиятининг натижасидир.
Ҳозирги кунда дунё аҳолиси сонининг ортиши, ўз навбатида, озиқ-
овқат ва дори–дармон маҳсулотларига бўлган талабни янада
оширмоқда.
Доривор ўсимликларга ва улардан олинаётган препаратларга
тиббиёт соҳасида бўлган талабнинг ортиб боришида асосий сабаб,
синтез йўли билан олинган хар бир кимёвий доривор препаратни
узоқ вақт узлуксиз равишда истеъмол қилиш инсон организмида
турли ноxуш ўзгаришларни юзага келтириши мумкин. Доривор
ўсимликлар инсон саломатлигини тиклашда катта ахамиятга эга.
Шунга карамасдан хозирги кунда Ўзбекистон флорасида учрайдиган
доривор ўсимлик турларининг бор-йўғи 2,5 % якинидан тиббиёт
амалиётида фойдаланилмоқда.
ЎзМУ Ботаника боғининг таржиба майдончасига бир қанча
интродукция қилинган ва доривор ўсимликлар экилди. Улар рўйхати
қуйидаги жадвалда келтирилган (жадвал).
Do'stlaringiz bilan baham: |
