2 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги андижон давлат университети табиий фанлар факультети

90 
Arslon quyruq – bu o‘simlik tog‘ va juda baland bo‘lmagan tog‘ 
etaklarida o‘sadigan ko‘p yillik o‘simlik, bo‘yi bir metrga etadi, uni mollar 
emaydi. Xalq xo‘jaligida ishlatilishi mumkinligi faqat keyingi vaqtlardagina 
aniqlandi. Uning yer ustki qismlarida odam yuragining normal ishlashini 
ta’minlovchi glikozid bor. 
Bangidevona. Samarqand Qashqadaryo va Buxoroning yerlarida o’sadi. 
Uning dorivor xususiyatlarga ega ekanligi so’ngi yillarda aniqlandi. Bu
o’t suvda qaynatib ichilsa qon bosimini tushiradi. Tibbiyotda xozir shu
maqsadda ishlatiladi. 
Unobi — chilonjiyda. Balandligi 2—4 metrga etadigan daraxt, 
suvsizlikka chidaydi, tog’ etaklaridagi adirlarimizda, sug’oriladigan 
tekisliklarda o’sadi Surxondaryo, Samarqand oblastlarida ko’p tarqa1gan. 
Bugungi kunda unobining noyob xususiyatlari xisobga olinib, prezidentimiz 
Sh.M.Mirzoyoyev farmoni bilan butun respublika bo’ylab unobini keng 
miqyosda yetishtish ishlari rivojlantirilmoqda. Ota – bobolarimiz uni
madaniy osimlik holiga aylantirib, bog’larda ko’kartirganlar. Bu daraxtning
mevasidan tashqari, tana qismlari ham katta ahamiyatga ega. Ildiz
po’stlog’i tarkibida oshlovchi modda, vitaminlar bor. Yaprog’ida esa 
asabning sezuvchanlik xislatini yo’qotuvchi 1,7 protsent modda, 4 protsent 
smola,sapo¬nin va fitonend birikmalari bor. Mevasi esa 20—30 protsent 
qand moddaga, 2,5 protsent organik kislotalarga, 3,5 protsent rutin va 
karotinga ega. Chilonjiyda mevasini ota-bobolarimiz ko'pgina kasalliklarni 
da volashda ishlatib kelganlar. Ular tabib Abu AlI Ibn Sino uni o’pka, 
buyrak va siydik yo’llarida uchray digan kasalliklarni davolashda qo’llagan. 
Xitoy meditsinasi esa siydik haydovchi dori sifatida, ko’ksov va ich ketish 
kabi kasalliklarni davolashda ishlatib keladi O’rta Osiyo xalqlari esa uning 
mevasidan oily nav sharbatdan kamqonlik, ko’krak og’rig’i, astma, 
yo’tal. jigar kasalligida bo’ladigan og’riqni qoldirishda buyrak va ichak 
kasalliklarini davolashda dori sifatida ishlatadilar. Samarqand meditsina 
institutinnng klinikalarida o’tkazilgan tajribalar shuni tasdiklaydiki, 
haqiqatan ham jilonjiyda mevasi siydik haydash, qon bosimini pasaytirish 
hususiyatiga ega ekan. 
Yuqoridagi kabi noyob mevali va dorivor o’simliklar bizning 
o’lkamizda juda ko’plab uchraydi, bularni yana ko’plab sanash mumkin. Biz 
faqatgina ulardan ayrim keng ko’lamda qo’llanilib kelayotgan turlarinigina 
keltirib o’tdik. 

---