21-мавзу. Миллий иқтисодиёт ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари. Миллий ҳисоблар тизими

Шахсий даромад (ШД) – аҳолининг умумий пул даромадлари.

Шахсий даромад (ШД) – аҳолининг умумий пул даромадлари.

МД – ТД + ТТ = ШД

ТД – тўланмайдиган даромад (ижтимоий суғурта, корхоналар даромад солиғи, тақсимланмаган фойда);

ТТ – трансферт тўловлар.

Аҳоли ихтиёридаги даромад (АИД) – аҳоли қўлига тегадиган ҳамда истеъмол қилинадиган ва жамғариладиган маблағлардир.

ШД – ТС = АИД

ТС – тўғри солиқлар.

Миллий даромад
Шахсий даромад
-Ижтимоий суғурта тўловлари;
-Корхоналар тақсимланмайдиган фойдаси;
-Корхона фойдасига солиқлар;
-Соф фоизлар
Трансферт суммасининг қўшилган миқдори;
-Фоизлар шаклида олинган даромад;
-Давлат қарзлари бўйича фоиз
-
+
=

Ялпи миллий маҳсулот (ЯИМ) ни ҳисоблаш усуллари

Ялпи миллий маҳсулот (ЯИМ)ни ҳисоблаш усуллари:

• сарф харажатлар бўйича ҳисоблаш (пировард фойдаланиш усули);
• даромадлар бўйича ҳисоблаш (тақсимлаш усули);
• қўшилган қийматлар бўйича ҳисоблаш (ишлаб чиқариш усули);

Ялпи миллий маҳсулот (ялпи ички маҳсулот)ни сарф-харажатлар бўйича ҳисоблашда барча иқтисодий субъектлар, яъни уй хўжаликлари, корхоналар, давлат ва чет элликларнинг ялпи маҳсулотни сотиб олишга қилинган сарфлари қўшиб чиқилади.

ЯММ (ЯИМ) = С+ I+ G+ Xn

С. Уй хўжаликларининг шахсий истеъмолчилик сарфлари (узоқ муддат фойдаланиладиган ва жорий истеъмол қиладиган товарлар ҳамда хизматларга);
I. Корхоналарнинг ялпи инвестицион сарфлари (асосий капиталга, уй-жой қурилишга ва заҳираларга инвестициялар).
G. Товар ва хизматларнинг давлат хариди (мактаблар, соғлиқни сақлаш муассасалари, йўллар қурилиши, қуролли кучлари, давлат маҳкамасини ушлаб туриш ва ҳоказо);
Xn. Соф экспорт (экспорт ва импорт суммасининг фарки «+» ёки «-«)
Ялпи Миллий Маҳсулот (Ялпи Ички маҳсулот)
=
ЯММ (ЯИМ)ни харажатлар бўйича ҳисоблаш