24-мавзу: Бюджет солиқ сиёсати

1. Бюджет –солиқ сиёсатининг моҳияти ва усуллари.

Бюджет-солиқ сиёсати деганда ноинфляцион ЯИМ ишлаб чиқариш шароитида иқтисодиётда тўлиқ бандлиликни, тўлов балансининг мувозанатини ва иқтисодий ўсишни таъминлашга қаратилган давлат харажатлари ва солиқларини ўзгартиришни ўз ичига олган чора- тадбирлар тушунилади.

Бюджет-солиқ сиёсатининг икки хил тури фарқланади:

Бюджет-солиқ сиёсатининг икки хил тури фарқланади:

• рағбатлантувчи бюджет-солиқ сиёсати (фискал экспансия) - иқтисодий турғунлик ёки пасайиш даврида қўлланилади;
• чекловчи бюджет-солиқ сиёсати (фискал рестрикция) - иқтисодиётда тўлиқ бандлик ва ортиқча талаб натижасида инфляция келиб чиқиши мумкин бўлган вазиятларда қўлланилади;

1. Бюджет –солиқ сиёсатининг моҳияти ва усуллари.

Рағбатлантувчи бюджет-солиқ сиёсатининг макроиқтисодиётга таъсири

• давлат харажатларини ошириш,
• солиқларни камайтириш

Ялпи талабнинг ўсиши
Ялпи таклифнинг ўсиши
ЯИМнинг ўсиши

1. Бюджет –солиқ сиёсатининг моҳияти ва усуллари.

Узоқ муддатда давлат харажатларининг юқори бўлиши ва солиқларни камайтириш ишлаб чиқариш омилларининг ўсишига ва натижада, иқтисодий салоҳиятнинг кўтарилишига олиб келиши мумкин. Ушбу ҳолатга Марказий банк томонидан олиб бориладиган пул-кредит сиёсатидан самарали фойдаланиш ва давлат харажатлари таркибини мақбул ҳолатга олиб келиш орқалигина эришиш мумкин.

Чекловчи бюджет-солиқ сиёсатининг макроиқтисодиётга таъсири

• давлат харажатларини камайтириш;
• солиқларни ошириш

Ялпи талабнинг камайиши
Талаб инфляциясининг қисқариши

1. Бюджет –солиқ сиёсатининг моҳияти ва усуллари.

Қисқа муддатли даврларда ушбу тадбирлар талаб инфляциясини камайтиради. Узоқ муддатли даврларда эса юқори солиқлар иқтисодиётда стагнацияга олиб келиши мумкин. Бу эса мамлакатнинг иқтисодий салоҳиятини издан чиқаради. Бунга давлат харажатларидан самарасиз фойдаланиш қўшимча туртки бўлиши мумкин.