Солиқ мультипликация самараси давлат харажатлари сингари солиқларнинг бир марта ўзгариши оқибатида истеъмолнинг бир неча бор ўзгаришига боқлиқ. Т↓(ΔT) Yd↑ (ΔYd= -ΔT) C↑ (ΔC=b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b(-ΔT)) Y↑ (ΔY=b(-ΔT) C↑ (ΔC=b(b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b2(-ΔT)) Y↑ (ΔY=b2(-ΔT)) C↑ (ΔC=b(b2(-ΔT))) ва ҳ.к. 2. Давлат харажатлари, солиқ ва баланслашган бюджет мультипликаторлари. Демак, солиқ мультипликаторини қуйидагича тасвирлаш мумкин: ΔY - b ----------- = ------- ΔT 1- b Агар давлат бюжетига барча солиқ тушумлари жорий даромад–Y динамикасига боғлиқ деб ҳисобласак солиқ функцияси Т = tY – кўринишни олади. Бу ҳолатда истеъмол функцияси қуйидаги кўринишга эга бўлади: С=a+b(Y-tY)= a+b(1-t) Y, Солиқ мультипликатори эса қуйидаги кўринишни олади: -b mt = ----------- 1-b(1-t) Бу ерда: mt – ёпиқ иқтисодиёт учун солиқ мультипликатори. 2. Давлат харажатлари, солиқ ва баланслашган бюджет мультипликаторлари. Тўлиқ солиқ функцияси T=Ta+tY кўринишга эга. Ta – автоном солиқлар (масалан, мулкка, ерга солиқлар). Тўлиқ солиқ функциясини эътиборга олсак, истеъмол функцияси қуйидаги кўринишга эга бўлади: С=a+b[Y-(Ta+tY)] Иистеъмол функциясининг Ушбу шаклини ҳамда соф экспорт функциясини ҳисобга олиб очиқ иқтисодиёт учун солиқ мультипликаторини ҳисобласак у -b mt = ------------------ кўринишини олади. 1-b(1-t)+ m’ 2. Давлат харажатлари, солиқ ва баланслашган бюджет мультипликаторлари. Демак солиқларни бир миқдорга камайтирилиши ёки кўпайтирилиши натижасида ЯИМ ҳажмининг бундан неча марта кўп миқдорга ўзгариши истеъмолга чегараланган мойиллик, чегаравий солиқ ставкасига ва импортга чегараланган мойиллик даражаларига боғлиқ Очиқ иқтисодиётда давлат харажатлари мультипликатори ва солиқ мультипликаторини ҳисобга олганда мувозанатли ишлаб чиқариш ҳажми модели қуйидагича бўлади:
Do'stlaringiz bilan baham: |
