3- amaliy mashg‘ulot Mavzu: Buyruqlar tizimi arxitekturasi Buyruqli arxitektura tizimi Ishdan maqsad: Buyruq

BIOS haqida boshlang‘ich ma’lumotlar 
BIOS(Basic Input/Output System)
— asosiy kiritish-chiqarish tizimi 
bo‘lib, 
motherboard
(materinskaya plata)’da alohida chip sifatida ishlaydi. Bu 
chipning vazifasi kompyuter va operatsion tizimni bir-
biriga bog‘lashdan iborat. Har 
safar kompyuter yoqilganda dastlab 
BIOS
ishlaydi, kompyuter uskunalari 
parametrlarini tekshiradi va operatsion t
izim yuklanuvchi fayliga(dasturiga) o‘z 
ishini beradi(NTLDR, bootmgr). 
Kompyuter yongandagi har xil yozuvlar va tovushning chiqishi, ROM(Read 
Only Memory) xotirada yozilgan 
BIOS’
ning ishi. 
BIOS 
quyidagi vazifalarni bajaradi: 

---

— kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang‘ich holatga 
keltirish; 
— kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi(POST-
test); 
— kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi; 
— tizim resurslarini taqsimlaydi; 
— PCI qurilmalarini ro‘yxatdan o‘tkazish va sozlash; 
— operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr); 
— qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi; 
— elektr ta’minotini boshqarish, kompyuterni o‘chirish, uxlash holatiga 
o‘tkazish. 
BIOS’
ni to‘g‘ri sozlash, kompyuter ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi, shuning 
uchun dastlab shu dasturchani yaxshi o‘rganib olish lozim. Har xil turdagi 
motherboar’lar har xil 
BIOS
turlarini ishlatishadi, shuning uchun bitta yagona 
qo‘llanma qilishning iloji yo‘q, lekin asosi baribir bir xil. Protsessorlarning turi 
rivojlangan sari, 
BIOS
sozlashlari ham qiyinlashib bormoqda. Bu esa, qo‘shimcha 
qiyinchiliklar tug‘dirmoqda. 
BIOS
dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi: 
— 
American Megatrends (AMI)
; 
—
 Award Software
; 
—
 Phoenix Technologies
. 
BIOS 
turiga qarab, uning ko‘rinishi ham o‘zgarib boradi, uning turidan 
tashqari bir necha versiyalari ham mavjud, bu versiyalar ham yangilanib borishi 
lozim.