3 – Мавзу Янги ва энг янги давр фалсафаси

Психоанализнинг умумий тушунчаси 

---

105
Биринчи психологик тизимига кўра (1905 йилдан 1920 йилгача хукмронлик 
қилган) сексуал инстинкт, сексуал ҳохиш «либидо» онгсизликка асосланган
Либидо ўзиинг 
ифодасини қидиради
Фрейд бўйича сексуал импульс уч 
йўсинда юзага чиқиши мумкин:
Сексуал фаолиятда
Ҳаѐтнинг бошқа жабҳа-
ларида сублимация (қайта 
ифода)- сексуал энергияни 
носексуал (сексуал объектни 
носексуалга айлантиришга 
анъана, таъқиқ, ижтимоий
нормалар сабаб бўлади.)
Сексуал ва носексуал бевосита ҳатти-
ҳаракатлар орқали «озодликка чиқарилади»
Онгсизликка суриб қўйилади.
Реактив таълим ѐрдамида (уят, ахлоқ) 
бостирилади, энергиядан ажратилади.
Одамнинг психик фаолияти унинг сексуал 
инстинктининг бошқасига айланиши 
жараѐнидир.
Фрейднинг биринчи ва иккинчи психологик тизими

---

106
XX-асрнинг 20-йилларда Фрейд иккинчи 
психологик тизимни ишлаб чиққан.
Тизимининг асосий тушунчаси ва мазмуни
Эрос (ҳаѐт инстинкти) одамнинг конструктив ахлоқи асосида
ѐтадиган яратувчанлик;
Танатос (ўлим инстинкти) одамни деструктив фаолиятга ундайди,
ҳамда ўзи учун «ҳавфли ва бегона» бўлган ҳамма нарсани бузиш,
йўқотишга ҳаракат қилади.
Одам ҳаѐти - Эрос ва Танатоснинг доимий ҳамкорлигидир.

---

107
Психиканинг топографик схемаси
Ўзига хослиги 
Онгсизлик катта даҳлизга ўхшатилади, бу ерда одамнинг ҳар хил ҳаѐл, 
ҳоҳиш ва ҳис-туйғулари ўз вақтини кутиб туради.
Онг-катта бўлмаган хона, бу ерга вақти-вақти билан ҳар хил ташриф 
буюрувчилар: одамнинг ҳаѐл ва хоҳиши ўрин топади.
Кабинет ва даҳлиз орасида қоровул туради, фақат онгга тўғри келадиган 
ҳаѐлларни киритади.
Баъзан қоровул кетади, ухлаб қолади ва «кераксиз ташриф 
буюрувчилар»нинг бир қисми ҳам онгга бостириб кирадилар.
Лекин яна уйғониб қолган (қайтиб келган) қоровул томонидан ҳайдалади.