Америка прагматизмининг умумий тушунчаси.
Дж.Дьюи, унинг Америка фалсафасида тушган ўрни
114
Фалсафа
нинг (Дьюи, Джеймс) мақсади
Ўзига хослиги
Америка прагматиклари (Джеймс) фалсафа тажриба
билан яқин алоқада бўлганда, янги қўйилган
мақсадларга, тажрибаларга олиб борувчи ҳақиқатни
топишга ѐрдам беради, деб ҳисоблайди (яъни тажриба,
тажриба қўйилган мақсад ўртасида боғловчи ҳалқа
вазифасини бажаради.)
Дж.Дьюи берилган ғояни янгидан ривожлантирди ва
фалсафанинг вазифаларини аниқлади.
Одамга
тажрибанинг оқими
ичида қўйилган
вазифа томонга
боришга ва унга
эришишда ѐрдам
бериш
Фалсафанинг прагматизм фалсафа тизимидан
мақсади
115
Дж.Дьюи гносеологияси
Онгнинг Олий кўриниши - соф
ғояларининг англаниши – кўпчиликка хос
эмас, чунки, «соф ғоя» турғун бўлади.
Доимий ва универсал, улар назария ва
амалиѐт билан текширилган билим беради-
«эпистема»
Олий руҳий фаолият (тоза ғоялар орқали
руҳий англаш бу алоҳида тайѐрланган
одамларга хос, яъни меҳнат билан
шуғулланмайдиган, яхши билимли
жисмоний кишиларга хос)
Хиссий билимлар жисмоний меҳнат билан
шуғулланувчи одатда маълумотга эга
бўлмаган одамларда бўлади (ишчи,
деҳқонлар, сотувчи ва ҳ.к.)
Хиссий, онг бу ҳаммага хос, лекин ташқи
оламнинг ўзгарувчанлигини ҳисобга олган
ҳолда (фикр билдириш тасаввур) одамлар
ҳақиқий билимга етиб бора олмайдилар
Тарихан меҳнат қуйи жисмоний фаолият ва юқори руҳий фаолиятга бўлинган
экан, демак икки хил дунѐқараш ҳам мавжуд бўлди.
Материалистик
ғоявий
116
Do'stlaringiz bilan baham: |
