3-ameliy tema: Basiliw sindrominda jaraqatlanǵanlarǵa kórsetiletuǵin birinshi medisinaliq járdem. Suwǵa shókken adamǵa, muzlaǵan, elektr togi urǵan insanlarǵa medicinaliq járdem kórsetiw

1. Erte dáwir-jaraqatlanǵandan keyin 2-3 kún ishinde gúzetiledi.
2. Orayliq dáwir-3 shi 12 shi kúnler ishinde gúzetiledi
3. Keshki dáwiri-12 shi kúnnen soń gúzetiledi.
Erte dáwirde deneniń isiwi hám gemodigaliq ózgerisler, araliqda-búyrek jetispewligi, kesh dáwirde jábrleniwshi jaǵdayiniń áste-ásten sawlasiwi gúzetiledi.
Birinshi meditsinaliq járdem. Jábrleniwshini basip turǵan zatlar astidan alip shiqish, dem jollarin tazalaw, muzli qaltasha qoyiw, ezilgen jerlerge aseptik baylam qoyiw, jaraqatli jaydi elastik bint penen baylaw, qan ketip atirǵan bolsa jgut qoyiw xamde transport immobilizatsiyasidan ibarat. Záhárleniwdi kemeyttiriw ushin venaǵa suyiqliqlar jiberiw yamasa ishqoriy suyiqliqlar ishiriw usinis etiledi. Awriw qaldiriw maqsetinde 1-2 ml, 1-2 % li promedol yamasa narkotik analgetiklardan (morfin) paydalaniw múmkin.
1. Kesilengen jarahatlar-ótkir kesip ketetuǵin nárseler tásirinde denege túsedi. (pishaq, skalpel, almas). Bunday jarahatlardiń shetleri tegis bolip awriydi hám qan aǵadi.
2. Shabilǵan jaraqatlar-kesilgen jarahatlerdiń bir túri bolip, ol ótkir hám awir nárselerdiń tásirinde denege túsedi. Bunday jarahatlar ishki tkanlardý zýyanlaydý. Jaraqattýń shetleri jirtilǵan boladi.
3. Tesilgen jaraqatlar-ótkir ushli nárselerniń tásirinde denede payda boladi. (iyne, biz, shiyge). Bul jaraqatlar onsha úlken bulmaǵan sirtqi tesik hám aytarliday ishine tereń kiriwi menen pariqlanadi. Sirtqa onsha qan aqpaydi, biraq ishki organlardan qan aǵiwi múmkin.
4. Ezilgen jaraqatlar-ótpes ushli o’tpes nársa tásiri nátiyjesinde denede payda boladi. (tayaq, tas, balta). Bunda jumsaq tkanlar aytarliday ezilgen boladi. Jaraniń shetleri jansizlanadi.
5. Tesilgen jaraqatlar-adam hám haywanlardiń tislewinen kelip shiǵadi. Jaraqattiń úlkenliǵi hám ishkerige kiriw shukurlig’i menen emes, balki infektsiyaninń úlken boliwi menen xarakterlenedi.
6. Oq atar qurallarinan soń payda bolǵan jaraqatlar-bul oq atar qurallardiń oǵin denege túisiwi nátiyjesinde payda boladi. Eger jaraqatlaniwshi oq denege kirip, ikinchi tamonidan shiǵip ketken ahwalda kiriw hám shiǵiw aǵizlari bar tesikke iyi jaraqatti payda etadi.
7. Jirtilǵan jaraqatlar-jemirilgen jaralarǵa uqsas boladi. Bul kóbinese mashinalardiń hám mexanizmlardiń tásiri nátiyjesinde payda boladi. Kólemi aytarliqtay úlken boladi, shetleri tegis bolmaydi, jaraǵa infektsiya tez túsedi.