3-маъруза. Қаттиқ жисмлар хоссалари

17- rasm. Suyuq va qattiq holatni erkin energiyasining harorat o’zgarganida o’zgarishi
F_ж = F_тв holatida kristallanishni, muvozanat haroratini yoki nazariy haroratni farqlashadi. Ushbu haroratda metallni suyuq va qattiq haroratni farqlashadi. Ushbu haroratda metallni suyuq va qattiq holatlarda bo’lishi teng ehtimolli hisoblanadi. Real kristallanish faqat shunda boshlanadiki, qachonki ushbu jarayon termodinamik jihatdan ΔF = F_ж – F_тв sharoit uchun foydali bo’lsa, buning uchun birmuncha ko’proq sovitish kerak. Bu vaqtda amalda kristallanish boshlanadi Т_кр. Nazariy va amaldagi haroratlari (kristallanish) orasidagi farq ko’proq sovitish jarayoni ΔТ = Т_пл – Т_кр darajasi deyiladi.

Turli tezlik bilan sovitish jarayonini ifodalovchi harorat egri chizig’i 18 - rasmda keltirilgan.

Sekin sovitishda tegishli ko’proq sovitish darajasi V₁ egri chizig’idan katta emas va kristallanish muvozanat haroratiga yaqin haroratda sodir bo’ladi. Gorizontal maydonchadagi harorat egri chizig’i kristallanish ko’rinmas issiqlik ajratishi bilan tushuntiriladi va bu issiqlikni chiqarib yuborish bilan kompensatsiyalandi.