3-mavzu. O‘zgarmas tok elektr mashinalari. Asinxron va sinxron mashinalar. Reja
Download 0.74 Mb. Pdf ko'rish
|
3 mavzu
n
π π bundan
. 60 1 Ρ =
n
demak, magnit maydonining aylanish tezligi o‘zgaruvchan tok chastotasiga va juft qutblar soniga bog‘liq ekan. Aylanuvchan magnit maydonining yo‘nalishini o‘zgartirish (reverslash) uchun fazalar ketma-ketligining tartibi o‘zgartiriladi, ya’ni stator chulg‘amlarining manbaga ulanadigan S1, S2, S3 bosh uchlaridan istalgan ikkitasining o‘rni almashtiriladi.
Sanoat chastotasi (f1=50 Gs) da aylanuvchan magnit maydonining aylanish tezligi
p n 3000
1 = bo‘ladi. Agar p =1, 2, 3, 4, 5, 6 bo‘lsa, aylanuvchan magnit maydonining aylanishlar tezligi (soni) mos holda 3000, 1500, 1000, 750, 600, 500 ayl/min ni tashkil etadi. Odatda, dvigatelning pasportida rotorning nominal aylanishlar soni (n1=nnom) ko‘rsatilgan bo‘ladi. Aylanuvchan magnit maydonining sinxron tezlik qiymatini bilish uchun nnom ga eng yaqin katta tezlik qiymati qabul qilinadi. Masalan, nNOM = 2860 ayl/min ga, n1=3000 ayl/min, n nom =1460 ayl/min ga, n1=1500 ayl/min mos keladi. Asinxron dvigatelning ishlash prinsipi
Statorda n1 tezlik bilan aylanayotgan aylanuvchan magnit maydonining oqimi F1 rotor chulg‘amlarini kesib o‘tib, elektromagnit induksiya qonuniga asosan, rotor chulg‘amlarida EYuK induksiyalaydi. EYuK, o‘z navbatida, rotor tokini hosil qiladi. Rotor toki, o‘z navbatida, rotor chulg‘ami atrofida F2 magnit oqimini hosil qiladi. Uning yo‘nalishi esa “parma” qoidasi bo‘yicha aniqlanadi. Rotor chulg‘amining magnit oqimi F2 statorning magnit oqimi F1 ga qo‘shilib, dvigatelning umumiy magnit maydoni oqimini hosil qiladi. Natijada deformatsiyalangan magnit maydonida joylashgan rotor chulg‘amlariga ko‘rsatilgandek F juft kuch ta’sir eta boshlaydi. Bu kuchning yo‘nalishi chap qo‘l qoidasiga ko‘ra aniqlanadi. Shunday qilib, shimoliy N qutb ostida joylashgan barcha o‘tkazgichlarga ta’sir etuvchi kuchning yo‘nalishi, janubiy S qutb ostida joylashgan o‘tkazgichlarga ta’sir etuvchi kuch yo‘nalishiga qarama-qarshi bo‘lib, juft kuch yuzaga keladi. Mazkur juft kuch ta’sirida rotor n2 tezlikda, aylanuvchan
magnit maydonining aylanish yo‘nalishida aylana boshlaydi. Ammo rotorning aylanish tezligi n2 statorning aylanuvchan magnit maydonining aylanish tezligidan kichik bo‘ladi. Agar stator magnit maydoning aylanish tezligi va rotorning aylanish tezligi o‘zaro tenglashdi (n1=n2) desak, u holda aylanuvchan magnit maydonining kuch chiziqlari rotor chulg‘amlarini kesib o'tmaydi va natijada rotorda EYuK induksiyalanmaydi. Bunda rotor toki i2 va kuch F nolga teng bo‘ladi. Bunday sharoitda rotor inersiyasi bo‘yicha harakatni davom ettirib, podshipniklaridagi va havo bilan ishqalanish tufayli rotorning tezligi kichikroq, ya’ni n2
Aylanuvchan magnit maydoni tezligining rotorning aylanish tezligiga teng bo‘lmasligi tufayli (n2
emas) mashinalar deb nomlangan. Rotorning sirpanishi va aylanish tezligi. Rotor aylanish tezligining stator magnit maydonining aylanish tezligidan orqada qolishi
rotorning sirpanishi deyiladi va u lotincha S harfi bilan belgilanib, quyidagicha ifodalanadi:
%
100 1 2 1 Download 0.74 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling