3-Mavzu. Tafakkur jarayoniga psixologik omillar va tafakkurni eksperimental usullar yordamda tadqiq etish. Tafakkur va intellektual qobilyatlar. Reja

Intellektual testlar shaxsdan konvergent tafakkurni talab kiladi. Kreativ testlar esa divergent tafakkurni talab etadi.
Sternberg va uning kasbdoshlari kreativlikning 5 ta komponentini ishlab chikishga muvaffak bulgan.
1. Shaxsdagi bilimning kupkirraligi. Kulga kiritilgan bilimlar g'oyalar kup bulishining asosi xisoblandi. Dunyoviy bilimlar kanchalik kup bulsa, ruxiyatdagi bulimlar xam shunchalik kup buladi. Hayotda muammolarni xal kilishda bilimlar kanchalik kup bulsa, uni xal kilish shunchalik oson buladi.
2. Tasavvuriy tafakkur narsa va xodisalarini yangidan kurishga, ularni kayta yaratishga va bog'lashga imkon beradi. Muammoning asosiy elementini tasavvur kilib, uni uzlashtirish va uni yangi boskichga olib utish zarur.
3. Tavakkalchilik - yangi taassurotlarni kidirish. Buni ikki manoda kurish mumkin, tavakkal va muammoni engib utishdagi katiylikda deb kurish mumkin. Bunday xususiyatga ega bulgan shaxslar orkaga kaytishdan kura, yangi tajribaga ega bulishni afzal deb bilishadi.
4. Ichki motivatsiya majburlikdan kura shaxsda murakkab masalani echishda kizikish va konikish xissini yuzaga keltiradi. Ijodkor shaxs masalaning muddatini, uning keltiruvchi daromadini va talabgorlari xakida
uylamaydi. U butun etiborini masalani echishdagi konikish xissi va stimuliga karatadi. (Isaak Nyutondan "Siz bunday murakkab masalalarni kanday kilib xal kilagansiz" deb surashganda, u "Men bu muammo xakida tunu kun uylab yurganman " deb javob bergan).
5. Ijodiy muxit shaxsdagi ijodiy g'oyalarni kullab-kuvvatlashga yordam beradi. Xdmkasblar bilan ijobiy munosabat va ularni kumagi shaxsdagi g'oyalarni kamol topishiga turtki buladi. Lekin shuni takidlab utish kerakki, bazi tadkikotlarda ijtimoiy muxitning shaxsga salbiy tasiri xolati xam kuzatilgan. Masalan, amerikalik talabalarga insho yozish topshirig'i berilganda, ularga yozgan insholari uzlarining kursdoshlari tomonidan tekshirilishi oldindan ogoxlantirilgan. Boshka guruxga esa fakatgina insho yozish aytilgan. Natijalarga kura ogoxlantirilgan gurux insholari yomon yozilgan, bu xolatda ijtimoiy muxitning ijodkorlikka salbiy tasirini yakkol kurish mumkin.